Tο εθνικό δάνειο του 1824 ή πως δύο εκατομμύρια χρυσές λίρες γίνονται ένα κίβδηλο νόμισμα!
Σ’ έναν απλό κατάλογο της ντροπής θα αναφερθώ τώρα, δασκάλα μου, για να καταλάβουμε τους λόγους που η ταλαίπωρη Ελλάδα ξεκίνησε μέσα στη φτώχεια. Χωρίς άλλα σχόλια για τα καλά που προσέφεραν οι ξένες δυνάμεις στον Αγώνα. Έκαναν βέβαια τη ναυμαχία του Ναυαρίνου, αλλά είχαν φροντίσει να υποθηκεύσουν από νωρίτερα το νεοσύστατο κράτος.
Στις 7 Φεβρουαρίου 1825, ενώ ο εθνικός αγώνας για την απελευθέρωση από τους Τούρκους βρισκόταν στο αποκορύφωμά του, «συνωμολογήθη, εν Λονδίνω, εθνικόν δάνειον δύο εκατομμυρίων λιρών, δια την χρηματοδότησιν του Αγώνος». Το δάνειο των δύο εκατομμυρίων συμφωνείται στο 55% της οικονομικής του αξίας, άρα αυτομάτως μένουν 1.100.000 λίρες. Από αυτά, κρατούνται προκαταβολικά: Τόκοι δύο χρόνων, 200.000 λίρες. Μεσιτικά, 68.000 λίρες. Για εξαγορά ομολογιών του δανείου, 212.200. Συμβολαιογραφικά, 13.700. Έξοδα κάποιων μεσαζόντων, ονόματι Λουριώτη και Ορλανδού, 15.487.
Από τα υπόλοιπα, στέλνονται απευθείας στις ΗΠΑ 156.000 λίρες για να κατασκευαστούν δύο ατμοκίνητες πολεμικές φρεγάτες, που ήταν απαραίτητες για τον απελευθερωτικό αγώνα στα νησιά του Αιγαίου. Τα λεφτά πήγαν, φρεγάτα πήραμε τελικά μόνο μία και μετά το τέλος της επανάστασης. Την έκαψε ο Μιαούλης στο λιμάνι της Σύρου αργότερα, όταν επαναστάτησε κατά του Καποδίστρια. Στην Αγγλία έμειναν 123.000 λίρες, για να κατασκευαστούν έξι ατμοκίνητα πολεμικά πλοιάρια στα αγγλικά ναυπηγεία. Τα λεφτά δόθηκαν, αλλά, από τα έξι πλοία, έφθασε στην Ελλάδα το 1826 μόνο το πλοίο «Καρτερία», το οποίο μόλις πρόλαβε να πάρει μέρος στις επιχειρήσεις. Από τα υπόλοιπα χρήματα, 37.000 λίρες κρατήθηκαν επίσης για μισθοδοσία του φιλέλληνα Κόχραν – τι φιλέλληνας κι αυτός! Ακόμα, 77.200 λίρες παρακρατήθηκαν για πληρωμή πολεμοφοδίων που χρωστούσε η Ελλάδα σε εργοστάσια της Αγγλίας και 47.000 για αποπληρωμή διαφόρων άλλων λογαριασμών.
Έτσι, από τα δύο εκατομμύρια του δανείου, έφτασαν στην Ελλάδα 190.000 λίρες. Κι αυτές όμως δεν πήγαν δυστυχώς στον εθνικό αγώνα, που βρισκόταν σε πολύ κρίσιμη καμπή. Κατασπαταλήθηκαν στις εμφύλιες διαμάχες που είχαν ξεσπάσει στο μεταξύ ανάμεσα στις ελληνικές φατρίες, ενώ ο Ιμπραήμ αλώνιζε ανενόχλητος στην Πελοπόννησο. Κανένας δεν ξέρει τι απέγιναν ούτε τα πλοία που είχαν πληρωθεί στο εξωτερικό ούτε τα λιγοστά έστω λεφτά που μπήκαν στα ελληνικά ταμεία.
Όταν ο Καποδίστριας ανέλαβε κυβερνήτης, πρώτη του δουλειά ήταν να διορίσει μια τριμελή επιτροπή που θα κατέγραφε την περιουσία του νεοσύστατου κράτους. Η έγγραφη αναφορά του προέδρου της επιτροπής Ανδρέα Κοντοσταύλου ήταν εξαιρετικά λεπτομερής και σύντομη: «Κύριε κυβερνήτα, στο ταμείο του κράτους ευρέθη μόνο ένα νόμισμα και αυτό κίβδηλο»!
(57)