1911: Στις 2 Νοεμβρίου γεννιέται στο Ηράκλειο Κρήτης, στη συνοικία Εφτά Μπαλτάδες (γωνία των οδών Αριάδνης και Πασιφάης) ο Οδυσσέας Ελύτης, έκτο παιδί του Παναγιώτη Θ. Αλεπουδέλη και της Μαρίας Βρανά που κατάγονται από τη Μυτιλήνη. Ο πατέρας έχει ιδρύσει από το 1895 μαζί με τον αδελφό του Θρασύβουλο, εργοστάσιο σαπωνοποιίας και πυρηνελαιουργίας τα προϊόντα του οποίου έγιναν πασίγνωστα στην Ελλάδα.

1914: Ο πατέρας μεταφέρει το εργοστάσιό του στον Πειραιά και η οικογένεια εγκαθίσταται στην Αθήνα, Σόλωνος 98α. Στο σπίτι αυτό θα παραμείνουν έως το 1930.

1915: Ο μικρός Οδυσσέας περνά τις πρώτες του καλοκαιρινές διακοπές στο πατρικό κτήμα του Ακλειδιού, όπου την άνοιξη είχε φιλοξενηθεί εκεί ο Ελευθέριος Βενιζέλος μετά την παραίτησή του λόγω διαφωνίας με τον βασιλιά Κωνσταντίνο.

1917: Έξι ετών και γράφεται στο ιδιωτικό λύκειο Δ.Ν. Μάκρης, τότε στην οδό Ιπποκράτους, όπου θα φοιτήσει για μια επταετία. Μεταξύ των δασκάλων του οι Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος, Γ. Αποστολάκης, Ι.Θ. Κακριδής.

1918: Βαρύ πένθος για την οικογένεια Αλεπουδέλη. Πεθαίνει η εικοσάχρονη αδελφή του Οδυσσέα, Μυρσίνη, από τη μεγάλη επιδημία της ισπανικής γρίπης.

1919: Διακοπές στις Σπέτσες.

1920: Ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές. Η οικογένεια Αλεπουδέλη υφίσταται διώξεις λόγω των βενιζελικών της φρονημάτων. Συλλαμβάνεται ο πατέρας Παναγιώτης Αλεπουδέλης.

1921: Καλοκαιρινές διακοπές και πάλι στις Σπέτσες.

1922: Ο μικρός Οδυσσέας έρχεται πρώτος στους σχολικούς αγώνες των 100 μέτρων. Οι καλές του επιδόσεις θα συνεχισθούν και τα επόμενα χρόνια. Η οικογένειά του περιθάλπει πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία.

1923: Καλοκαιρινές διακοπές σε διάφορες πόλεις της Ευρώπης. Στη Λωζάννη, ο δωδεκάχρονος Οδυσσέας έχει τη μεγάλη ευκαιρία να συναντήσει τον Ελευθέριο Βενιζέλο.

1924: Διακοπές στις Σπέτσες στην οικία Καρακαλλά και στη συνέχεια εγγραφή στο Γ’ Γυμνάσιο Αρρένων (Λυκαβηττού και Σόλωνος γωνία). Αρχίζει η συνεργασία του με το περιοδικό η «Διάπλασης των Παίδων».

1925: Στις 15 Ιουλίου πεθαίνει από πνευμονία ο πατέρας του. Αρχίζει η περίοδος -μαθητής ακόμη- όπου εκδηλώνονται τα πρώτα πνευματικά του ενδιαφέροντα.

1926: Αρχίζει η γνωριμία με τα νησιά του Αιγαίου, επισκέπτεται τη Σαντορίνη, την Τήνο, τη Μύκονο.

1927: Πρώτη επαφή με την ποίηση του Κωνσταντίνου Καβάφη. Διαβάζει ελληνικά και γαλλικά βιβλία, ενώ εκδηλώνεται όλο και περισσότερο η προτίμησή του στη λογοτεχνία.

1928: Παίρνει το απολυτήριο του Γυμνασίου. Καλοκαίρι στη Μυτιλήνη, όπου ο Βενιζέλος επισκέπτεται και πάλι το πατρικό του κτήμα. Πιέζεται από την οικογένειά του να σπουδάσει χημικός.

1929: Είναι το έτος που πραγματοποιείται η μεγάλη του στροφή στην ποίηση. Διαβάζει Ελιάρ και Λόρκα, ενώ ανακαλύπτει τον υπερρεαλισμό. Οριστικό ναυάγιο για τις σπουδές της Χημείας. Γράφει τα πρώτα του ποιήματα με διάφορα ψευδώνυμα.

1930: Η οικογένεια μετακομίζει στην οδό Μοσχονησίων 14β (κοντά στην πλατεία Αγάμων). Εγγράφεται στη Νομική Σχολή. Μεταφράζει κείμενα του Τρότσκι για την εφημερίδα των φοιτητών.

1933: Γίνεται μέλος της «Ιδεοκρατικής Φιλοσοφικής Ομάδας του Πανεπιστημίου Αθηνών» που έχουν ιδρύσει ο Κανελλόπουλος, Τσάτσος, Θεοδωρακόπουλος, Συκουτρής. Γνωρίζει τον Γιώργο Σαραντάρη.

1934: Γράφει τα «Πρώτα ποιήματα» που αργότερα θα παρουσιαστούν στους «Προσανατολισμούς».

1935: Γνωρίζει τον Ανδρέα Εμπειρίκο. Ταξιδεύουν μαζί στη Μυτιλήνη όπου ανακαλύπτει τη ζωγραφική του Θεόφιλου που θα τον συγκινήσει και επηρεάσει ιδιαίτερα. Την ίδια χρονιά, μέσω του Σαραντάρη, συναντά τους Σεφέρη, Κατσίμπαλη, Θεοτοκά, Καραντώνη που εκδίδουν το περιοδικό «Νέα Γράμματα». Εκεί θα δημοσιευθεί, στο ενδέκατο τεύχος του Νοεμβρίου, μια σειρά ποιημάτων με το ψευδώνυμο «Ελύτης». Αυτό είναι το όνομα με το οποίο θα καθιερωθεί αμέσως και για πάντα ο μεγάλος μας ποιητής.

1936: Γνωρίζεται με τον Νίκο Γκάτσο. Στενή φιλία θα ενώσει έκτοτε τους δύο άντρες… Συνεχίζεται η συνεργασία με τα «Νέα Γράμματα», παρουσιάζονται ποιήματα από τους «Προσανατολισμούς» και μεταφράσεις από τον Ελιάρ. Στο τέλος του έτους κατατάσσεται στο στρατό.

1937: Στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών της Κέρκυρας από τον Ιανουάριο έως τον Σεπτέμβριο. Ο Σεφέρης με επιστολές του τον παρηγορεί για τις σκληρές συνθήκες του στρατεύματος, ενώ γνωρίζει και τον μόνιμο κάτοικο Κέρκυρας συγγραφέα Λόρενς Ντάρελ και τη γυναίκα του. Στα τέλη του χρόνου μετατίθεται στην Αθήνα. Στα «Νέα Γράμματα» δημοσιεύονται «Οι κλεψύδρες του αγνώστου» και οι «Σποράδες»…

1938: Τον Μάρτιο απολύεται από το στρατό. Με τον Ν. Γκάτσο καθιερώνουν ως στέκι το πατάρι του «Λουμίδη» στην οδό Σταδίου και το καφενείον «Ηραίον» (γωνία Πατησίων και Αγ. Μελετίου). Γράφει τα ποιήματα «Μαρίνα των βράχων» και «Ηλικία της γλαυκής θύμησης». Επίσης, συμπληρώνει τις σειρές «Αιθρίες» και «Η συναυλία των υακίνθων».

1939: Εκδίδονται οι «Προσανατολισμοί» από τον «Πυρσό». Μεταφράζει Lautreamont και γράφει τη «Θητεία του καλοκαιριού». Γνωρίζεται με τον Χένρι Μίλερ.

1940: Η οικογένειά του μετακομίζει στην οδό Ιθάκης 31. Ο S. Baud – Bovy μεταφράζει ποιήματα του Ελύτη στα γαλλικά, ενώ δημοσιεύεται στα «Νέα Γράμματα» η μελέτη του Α. Καραντώνη «Η ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη». Κήρυξη του πολέμου στις 28 Οκτωβρίου. Κατατάσσεται ως ανθυπολοχαγός στο 24ο Σύνταγμα Πεζικού. Βορειοηπειρωτικά βουνά, ζώνη πυρός.

1941: Με βαρύ κρούσμα κοιλιακού τύφου στο νοσοκομείο Ιωαννίνων (26 Φεβρουαρίου). Η κατάστασή του είναι σοβαρότατη. Κάτω από τραγικές συνθήκες διασώζεται και φθάνει στην Αθήνα. Αρχίζει να γράφει την ποιητική σειρά «Ήλιος ο πρώτος».

1942: Δημοσιεύει το δοκίμιο «Η αληθινή φυσιογνωμία και η λυρική τόλμη του Ανδρέα Κάλβου». Μετέχει στην ίδρυση του «Κύκλου Παλαμά».

1943: Κυκλοφορεί ο «Ήλιος ο Πρώτος» και το δοκίμιο «Τ.Τ.Τ.1935».

1944: Επανεκδίδεται το περιοδικό «Νέα Γράμματα». Γράφει το δοκίμιο «Τα κορίτσια». Καλείται σε ανάκριση από τη γερμανική λογοκρισία.

1945: Δημοσιεύεται στο περιοδικό «Τετράδιο» το «Άσμα Ηρωικό και Πένθιμο για τον χαμένο Ανθυπολοχαγό της Αλβανίας». Επίσης κυκλοφορεί στα γαλλικά επιλογή ποιημάτων του, σε μετάφραση R. Levesque. Με εισήγηση του Σεφέρη διορίζεται διευθυντής προγράμματος της νεοσύστατης ραδιοφωνίας. Γράφει επίσης επιφυλλίδες στην εφημερίδα «Ελευθερία» και άρθρα στην αγγλοελληνική Επιθεώρηση του Γ.Κ. Κατσίμπαλη.

1946: Συνάντηση με τον Πολ Ελιάρ. Παραιτείται από το ΕΙΡ. Συνεργασία με την εφημερίδα «Καθημερινή». Γράφει τεχνοκριτικά σημειώματα.

1947: Γράφει δύο δοκίμια για το Ζωγράφο Θεόφιλο. Ταξιδεύει στα απελευθερωμένα Δωδεκάνησα.

1948: Έπειτα από πολλές προσπάθειες, του χορηγείται διαβατήριο και αναχωρεί για το εξωτερικό. Εγκαθίσταται μόνιμα στο Παρίσι, όπου έρχεται σε επαφή με τους κυριότερους εκεί πνευματικούς ανθρώπους. Συνδέεται με στενή φιλία με τον Ε.Teriant.

1949: Το ελληνικό προξενείο αρνείται να ανανεώσει το διαβατήριό του. Γνωρίζει και συνδέεται στενότερα με τους Picasso, Leger, Matisse, Shagal, Giacomett, Char και άλλους.

1950: Ταξίδι στην Ισπανία. Στην Αθήνα ο Αλέξης Σολωμός παρουσιάζει σε θεατρική μορφή το «Άσμα ηρωικό και πένθιμο». Συνεργάζεται στο Λονδίνο με το BBC και πρώτη γραφή του «Άξιον Εστί».

1951: Παραμένει στο Λονδίνο έως τον Μάιο και στη συνέχεια στην Ιταλία συναντά τον Ungatetti, που του παρουσιάζει τον Μάριο Βίτι. Το καλοκαίρι στη Βίλα Νατάσσα με τον Picasso. Τον Σεπτέμβριο επιστρέφει στην Ελλάδα.

1952: Γίνεται μέλος της «Ομάδας των Δώδεκα». Κυκλοφορούν ποιήματά του στη Ρώμη.

1953: Διορίζεται και πάλι διευθυντής προγράμματος του ΕΙΡ. Παραιτείται από την «Ομάδα των Δώδεκα». Ορίζεται μέλος του Δ.Σ. του Θεάτρου Τέχνης.

1954: Παραιτείται από ΕΙΡ.

1955: Πρώτη γραφή του «Έξι και μία τύψεις για τον ουρανό». Εκλέγεται πρόεδρος του Δ.Σ. του «Ελληνικού Χοροδράματος».

1956: Σε μετάφραση Ελύτη ανεβαίνει στο Εθνικό Θέατρο η «Νεράιδα» του Giraudoux και στο θέατρο Τέχνης «Ο κύκλος με την κιμωλία» του Brecht.

1957: Μετακομίζει στην οδό Πελλήνης 1. Μεταφράζονται ποιήματά του σε γερμανικά και αγγλικά.

1958: Δημοσιεύονται αποσπάσματα του «Άξιον Εστί» στην «Επιθεώρηση Τέχνης».

1959: Το Δεκέμβριο εκδίδεται από τον «ΙΚΑΡΟ» το «Άξιον Εστί».

1960: Και άλλο βαρύ κτύπημα στον ποιητή. Πεθαίνουν η μητέρα του και ο αδελφός του Κωνσταντίνος. Κυκλοφορεί το «Έξι και μία τύψεις για τον ουρανό», επίσης στη Γερμανία επιλογή ποιημάτων του με τίτλο Korper des Sommers. Του απονέμεται το Α’ Κρατικό Βραβείο Ποίησης.

1961: Ταξίδι στην Αμερική. Συνεργασία με τον Teriade για την ίδρυση του «Μουσείου Θεόφιλου».

1962: Μετακομίζει στο διαμέρισμα της οδού Σκουφά 23. Ταξίδι στη Σοβιετική Ένωση και συνάντηση με τον Γεφτουσένκο.

1963: Το «Χρονικό μιας δεκαετίας» και άλλα πεζά για τον τόμο «Ανοιχτά Χαρτιά».

1964: Γίνεται η πρώτη εκτέλεση του λαϊκού ορατορίου του Μίκη Θεοδωράκη πάνω στο «Άξιον Εστί».

1965: Επίσημο ταξίδι στη Βουλγαρία. Μέλος του Δ.Σ. του Εθνικού Θεάτρου. Παράσημο Ταξιάρχου του Φοίνικος.

1966: Νέα έκδοση των «Προσανατολισμών». Ασχολείται με ζωγραφική και κολλάζ. Κυκλοφορεί στη Γερμανία το «Έξι και μία τύψεις».

1967: Αποχή από τη δημοσιότητα μετά το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου. Μεταφράζει αποσπάσματα της Σαπφούς και τις «Δούλες» του Genet.

1968: Έκδοση ποιημάτων του στο Παλέρμο.

1969: Εγκαθίσταται στο Παρίσι. Κυκλοφορεί σε δίσκο ο «Ήλιος ο πρώτος» σε μουσική Μαρκόπουλου: Το «Άξιον Εστί» μεταφράζεται στα γερμανικά.

1970: Παραμονή 4 μηνών στην Κύπρο. Συνεχίζει να γράφει το «Φωτόδεντρο» και το «Ο Ήλιος ο Ηλιάτορας».

1971: Τυπώνεται στις Βρυξέλλες «Το Μονόγραμμα». Τυπώνονται στην Αθήνα «Το Φωτόδεντρο και η δέκατη τέταρτη ομορφιά» και «Ο Ήλιος ο Ηλιάτορας» από τον «ΙΚΑΡΟ».

1972: Αρνείται να δεχθεί βραβείο που έχει θεσπίσει το διδακτορικό καθεστώς. Ηχογραφείται το «Θαλασσινό τριφύλλι» του Λίνου Κόκοτου.

1973: Εκδίδεται εκτός εμπορίου το «Villa Natacha». Και πάλι στην Κύπρο.

1974: Κυκλοφορούν στην Αμερική το «Άξιον Εστί» και επιλογή ποιημάτων του. Πρόεδρος του Δ.Σ. του ΕΙΡΤ. Κυκλοφορούν «Τα Ετεροθαλή» και τα «Ανοιχτά χαρτιά».

1975: Αφιέρωμα στον ποιητή του αμερικανικού περιοδικού «Books Abroad». Επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

1976: Εκδίδεται το δοκίμιο «Η μαγεία του Παπαδιαμάντη».

1977: Αρνείται να γίνει Ακαδημαϊκός. Τελειώνει τα «Τρία ποιήματα με σημαία ευκαιρίας». Γράφει την «Αναφορά στον Αντρέα Εμπειρίκο».

1978: Κυκλοφορεί η «Μαρία Νεφέλη».

1979: Του απονέμεται το Δεκέμβριο το βραβείο Νόμπελ.

1980: Μετάφραση του «Άξιον Εστί» στα Ισπανικά. Επίτιμος δημότης Τολέδο. Έκθεση κολλάζ με τίτλο «Συνεικόνες» στην Αθήνα. Κυκλοφορούν πολλά βιβλία για το έργο του ποιητή.

1981: Νέες μεταφράσεις έργων του στο εξωτερικό. Μεξικό, Ουγγαρία, Αργεντινή, Ιταλία, Γαλλία. Επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Λονδίνου.

1982: Απονομή του Χρυσού Μεταλλίου Τιμής του Δήμου Αθηναίων. Δεύτερη έκδοση τα «Ανοιχτά Χαρτιά». Εκδίδονται τα «Τρία ποιήματα με σημαία ευκαιρίας».

1983: Κυκλοφορούν νέες μεταφράσεις του «Άξιον Εστί» στη Νορβηγία και την Αργεντινή. Παρθενικό ταξίδι επιβατηγού πλοίου με το όνομα του ποιητή.

1984: Κυκλοφορεί ο τόμος «Σαπφώ» με ανασύνθεση και απόδοση του ποιητή. Επίσης «Η αποκάλυψη του Ιωάννη» και «Ο Μικρός Ναυτίλος».

1986: Εκδίδεται σε νέα έκδοση «Η μαγεία του Παπαδιαμάντη».

1987: Ταξίδι στην Ιταλία και ανακήρυξή του σε επίτιμο διδάκτορα του Πανεπιστημίου της Ρώμης. Τον Μάιο αναγόρευσή του σε επίτιμο διδάκτορα του Πανεπιστημίου Αθηνών.

1988: Συνεχίζει την ενασχόλησή του με τη ζωγραφική. Βραβείο «ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ» της Κοινότητας των Μεσογειακών Πανεπιστημίων. Οργανώνεται μεγάλη έκθεση στο Μπομπούρ για το έργο του. Κυκλοφορεί στα γαλλικά το «Avant tous» από τα «Ανοιχτά Χαρτιά».

1989: Εργάζεται στο καινούργιο του βιβλίο «Ιδιωτική Οδός». Στη γαλλική πρωτεύουσα του απονέμεται το παράσημο του Ανωτάτου Ταξιάρχου της Λεγεώνος της Τιμής. Εκδίδονται στα σουηδικά ο «Ήλιος ο Πρώτος» και το «Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου» το οποίο κυκλοφορεί την ίδια χρονιά και τα τούρκικα.

1990: Κυκλοφορούν τα βιβλία του «Δημόσια και Ιδιωτικά» και «Ιδιωτική Οδός» μαζί με μια σειρά ζωγραφικών του έργων. Δουλεύει την καινούργια του ποιητική συλλογή «Τα ελεγεία της Οξώπετρας».

1991: Εκτός εμπορίου εκδίδεται το ποίημα «Ιουλίου λόγος» με φωτογραφίες από την παιδική του ηλικία. Το περιοδικό «Λέξη» αφιερώνει ειδικό τεύχος στο έργο του. Στις 2 Νοεμβρίου το Γ’ Πρόγραμμα με την ευκαιρία των γενεθλίων του οργανώνει ειδικά όλο το πρόγραμμά του αφιερωμένο στο έργο του. Εκδίδεται το «Άξιον Εστί» στο Ιράκ. Κυκλοφορούν τα «Τα ελεγεία της Οξώπετρας».

1992: Αφιέρωμα στο έργο του από το περιοδικό «ΑΝΤΙ». Έκθεση των εικαστικών του το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Άνδρου. Συγχρόνως συζήτηση στρογγυλής τραπέζης για τον ποιητή. Συμμετέχουν υπό την προεδρία της Ελένης Αρβελέρ οι Γ. Μπαμπινιώτης, Θ. Γιανναράς και Πάολα Μινούτσι. Εκδίδεται βιβλιογραφία Ελύτη. Κυκλοφορεί ο δεύτερος τόμος των πεζών του με τίτλο «Εν λευκώ» («Ίκαρος»). Κυκλοφορούν τα «Τρία ποιήματα με σημαία ευκαιρίας» στην Ιταλία.

1993: Το περιοδικό «Εντευκτήριο» αφιερώνει ειδικό τεύχος στον ποιητή. Προβάλλεται στην ΕΤ-1 το ντοκιμαντέρ της Ιουλίτας Ηλιοπούλου «Ο κήπος βλέπει»- μια κινηματογραφική μονογραφία των εικαστικών του.

1994: Διεθνές Συνέδριο για τον Οδυσσέα Ελύτη στην Κω οργανωμένο από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Κυκλοφορεί το «Άξιον Εστί» στην Μπογκοτά της Κολομβίας. Καλοκαίρι στο Πόρτο Ράφτη επεξεργάζεται και συνεχίζει να γράφει το καινούργιο του βιβλίο που τον απασχόλησε όλη τη χρονιά.

1995: Εκδίδεται η ποιητική του συλλογή «Δυτικά της λύπης» («Ίκαρος») και «Ο κήπος με τις αυταπάτες» πεζά με 49 συνεικόνες («Ύψιλον»).

1996: Είναι η τελευταία χρονιά της ζωής του Οδυσσέα Ελύτη σ’ αυτή τη Γη. Στις 18 Μαρτίου, σε μια βροχερή Αθήνα, δύο το μεσημέρι, ο ποιητής αφήνει την τελευταία του πνοή στο σπίτι της οδού Σκουφά 23. Δεν πρόλαβε να δει την παρουσίαση μιας επανέκδοσης του βιβλίου του για τη Σαπφώ και τα τελευταία γραπτά που πρόσφατα είχε δουλέψει.

Από την “Έρευνα”

(336)