Στις 15 Μαΐου 1926 το αθηναϊκό κοινό είχε την ευκαιρία να απολαύσει τις μουσικά έργα ενός από τους σπουδαιότερους συνθέτες του περασμένου αιώνα. Ο γερμανός συνθέτης, Ρίχαρντ Στράους έδωσε συναυλία στο Παναθηναϊκό Στάδιο και δέκα χιλιάδες θεατές συγκεντρώθηκαν για να ακούσουν τις μελωδίες του.
Πολλοί γνωστοί Αθηναίοι και μέλη της κυβέρνησης παρακολούθησαν τη συναυλία. Στο δεύτερο διάλειμμα ο Υπουργός Εξωτερικών τον τίμησε με τον Χρυσό Σταυρό του Σωτήρος.
Το κοινό του πρόσφερε δάφνες και ανθοδέσμες και ο Στράους συγκινημένος ευχαρίστησε τον κόσμο, ο οποίος δεν σταμάτησε λεπτό να τον χειροκροτεί.
Εφημερίδα «Ελεύθερον Βήμα» 16 Μαΐου 1926
Οι θεατές ήταν ιδιαίτερα τυχεροί που άκουγαν ζωντανά συνθέσεις από τον σημαντικότερο δημιουργό της Γερμανίας.
Ανάμεσα στα μουσικά έργα που ακούστηκαν εκείνο το απόγευμα ήταν ο Δον Χουάν και το συμφωνικό ποίημα «Θάνατος και Απολύτρωσις».
Κορυφαία στιγμή της συναυλίας ήταν όταν ακούστηκε «Ο χορός της Σαλώμης», μια από τις διασημότερες συνθέσεις του. Ο Στράους είχε γράψει τη μελωδία το 1905 όταν παρακολούθησε το έργο «Σαλώμη» του Όσκαρ Γουάιλντ.
Η πρώτη φορά που ο Στράους ηχογράφησε τραγούδι το οποίο δεν ήταν δικό του ήταν η Έβδομη συμφωνία του Μπετόβεν. Ο Στράους ήταν και διευθυντής ορχήστρας και τον αποκαλούσαν «μουσουργό με τη μαγική μπαγκέτα»
Ο Όσκαρ Γουάιλντ είχε εμπνευστεί τη «Σαλώμη» στο Παρίσι του 1891. Λέγεται πως έγραψε την ιστορία της ένα βράδυ που γύρισε στο ξενοδοχείο έπειτα από μια συζήτηση με γάλλους φίλους του. Το έργο του αναφερόταν στη Σαλώμη η οποία χορεύει μετά από προτροπή της μητέρας της τον «Χορό των εφτά πέπλων», που θεωρείται κορυφαία σκηνή του έργου, για να πάρει αντάλλαγμα από τον Ηρώδη το κεφάλι του Ιωάννη του Βαπτιστή.
Το έργο ήταν πηγή έμπνευσης για την τολμηρή όπερα του Στράους, που όταν ανέβηκε στη Μητροπολιτική Όπερα της Νέας Υόρκης κατέβηκε την επόμενη μέρα.
Η θεματολογία των μουσικών συνθέσεων του Στράους προκάλεσαν την κοινωνία της Γερμανίας, αλλά σύντομα ο μουσικοσυνθέτης αναγνωρίστηκε από τους κριτικούς της εποχής για το ταλέντο του.
Ο Στράους συνέθεσε τον Ύμνο για τους Ολυμπιακούς αγώνες του 1936 στο Βερολίνο
Ο Ρίχαρντ Στράους και οι Ναζί
Ο Στράους γεννήθηκε το 1864 στο Μόναχο. Μεγάλωσε σε καλλιτεχνικό περιβάλλον, καθώς ο πατέρας του ήταν μουσικός. Από μικρή ηλικία ασχολήθηκε με τη μουσική και σπούδασε Φιλοσοφία της Τέχνης.
Σε ηλικία 25 ετών παρουσίασε το πρώτο του μουσικό έργο, ενθουσιάζοντας το κοινό. Τα επόμενα χρόνια συνέθεσε μουσικά έργα εμπνευσμένα από σημαντικούς συγγραφείς και έγινε γνωστός στο μουσικόφιλο κοινό της Γερμανίας.
Ανάμεσα στους θαυμαστές του ήταν και ο Αδόλφος Χίτλερ, ο οποίος μόλις ανέλαβε το 1933 την εξουσία, τον διόρισε πρόεδρο του μουσικού επιμελητηρίου. Η αποδοχή της πρότασης του Γκέμπελς από τον Στράους και η σχέση του μουσικοσυνθέτη με το ναζιστικό καθεστώς τον στιγμάτισε. Κατά πολλούς, ο βασικότερος λόγος που συνεργάστηκε με το ναζιστικό κόμμα ήταν για να προστατέψει την οικογένεια του, καθώς ο γιος του είχε παντρευτεί Εβραία. Όπως είχε αναφέρει σκοπός του ήταν να χρησιμοποιήσει τη θέση επιρροής που κατείχε για να υπερασπιστεί τα δικαιώματα των μουσικών.
O Στράους με τον Γκέμπελς το 1935
Η αγάπη του για τη νύφη και τα εγγόνια του, που είχαν εβραϊκή καταγωγή, ήταν ο λόγος που είχε γράψει στο ημερολόγιο του : «Θεωρώ το κυνήγι των Εβραίων από τον Γκέμπελς, ντροπή για τον γερμανικό κώδικα τιμής». Έως το 1936 οι Εβραίοι μουσικοί δεν είχαν πλέον θέση στο Επιμελητήριο Γερμανικής Μουσικής.
Ούτε η γυναίκα του γιου του κατάφερε να γλιτώσει από το μένος των Γερμανών για τους Εβραίους, καθώς συνελήφθη αλλά γρήγορα απελευθερώθηκε. Οι συγγενείς της δεν είχαν την ίδια τύχη. Συνελήφθησαν και κλείστηκαν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Ο Στράους προσπάθησε να τους ελευθερώσει, αλλά δεν τα κατάφερε.
Το έργο του «Τάδε έφη Ζαρατούστρα» ήταν εμπνευσμένο από τη νουβέλα του Γερμανού Φιλόσοφου Φρίντριχ Νίτσε και ήταν από τα πρώτα μουσικά έργα που βασιζόταν σε φιλοσοφικό δοκίμιο
Το 1945 οι αμερικανοί στρατιώτες πλησίαζαν στη βίλα του στο Μόναχο, ο εγγονός του έτρεξε να τον ειδοποιήσει και τον παρότρυνε να φύγει για να μην συλληφθεί. Ο Στράους πήρε μερικά χαρτιά στα χέρια του και τους είπε: ««Κύριοι, είμαι ο Ρίχαρντ Στράους. Ο συνθέτης του «Ιππότη με το Ρόδο» και της «Σαλώμης», και τους έδειξε τα χαρτιά που κρατούσε στα χέρια του. Μερικές μέρες αργότερα τους παρέθετε γεύμα στο σπίτι του.
Η σύνδεση του με το κόμμα των Ναζί τον στιγμάτισε για τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του. Ο ίδιος φαίνεται πως δεν ταυτίστηκε με τις ιδέες του ναζιστικού κόμματος. Όπως είχε πει: «Απλά κάθομαι σπίτι μου και συνθέτω. Τα υπόλοιπα είναι αδιάφορα σε μένα».
(33)