Νοέμβριος, ένας μήνας πλημμυρισμένος από τον ζεστό, μελωδικό ήχο της βιόλας ντα γκάμπα και το βαθύ και γεμάτο ηχόχρωμα του βιολοντσέλου.
Ένα μουσικό ταξίδι από τον Βιβάλντι και τον Τέλεμαν μέχρι τον Σούμαν και τονΜπραμς. Για τσέλα και γκάμπες, ένας νέος κύκλος εκδηλώσεων που άνοιξε με το τρίο L’Achéron και με έργα του δασκάλου Σαιντ Κολόμπ και του μαθητή του Μαρέν Μαραί (2/11).
Ο κύκλος συνεχίζεται τη Δευτέρα 13 Νοεμβρίου (8:30 μ.μ.) με το Ρεσιτάλ για 2 βιόλες ντα γκάμπα από τρεις σολίστ με διεθνή πορεία, ειδικευμένους στην ιστορική ερμηνεία που συνδυάζουν τη σολιστική καριέρα με την ακαδημαϊκή έρευνα.
Η Christine Potter Kyprianides [Κριστίν Πόττερ Κυπριανίδη], ερμηνεύτρια της βιόλας ντα γκάμπα με περισσότερες από 70 ηχογραφήσεις στο ενεργητικό της για λογαριασμό μεγάλων δισκογραφικών εταιρειών, ο τσελίστας και γκαμπίστας Γιάννης Τουλής, ένας μουσικός και ακαδημαϊκός δάσκαλος που έχει εντρυφήσει στην παλαιά μουσική, και η τσεμπαλίστα Κατερίνα Μιχοπούλου, συνεργάτιδα του Αντόνιο Φλόριο, ενός μαέστρου-αυθεντία στο ιταλικό Μπαρόκ, παρουσιάζουν μουσικά κομψοτεχνήματα γερμανών, άγγλων και γάλλων συνθετών (Άμπελ, Κύνελ, Τέλεμαν, Χιούμ, Σίμσον, Λοκ, Κουπρέν κ.ά.).
Ρεσιτάλ για δύο βιόλες ντα γκάμπα
Σερενάτες, σονάτες, κοντσέρτα και χοροί από την Christine Kyprianides, τον Γιάννη Τουλή και την Κατερίνα Μιχοπούλου
Οι Kyprianides, Τουλής και Μιχοπούλου προσεγγίζουν, μέσα από το πρόγραμμά τους, τον κόσμο του γερμανικού, αγγλικού και γαλλικού Μπαρόκ. Ως γνωστόν, εκείνη την εποχή, η βιόλα ντα γκάμπα ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Περί τα τέλη του 16ου και στις αρχές του 17ου αιώνα, άγγλοι ερμηνευτές βιόλας ντα γκάμπα εγκαταστάθηκαν και στη Γερμανία, εμπλουτίζοντας τη μουσική της με νέα στοιχεία που αξιοποιήθηκαν από μεταγενέστερους συνθέτες όπως ο Μπαχ ή ο Χάυντν. Ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της γερμανικής σχολής υπήρξε ο August Kühnel[Άουγκουστ Κύνελ] (1645-περ.1700) που έγραψε τη Σερενάτα σε σολ ελάσσονα για δύο βιόλες ντα γκάμπα και μπάσο κοντίνουο (1698), με την οποία αρχίζει η βραδιά.
Η Γερμανία εκπροσωπείται από άλλους δύο διακεκριμένους μουσικούς, τον Carl Friedrich Abel [Καρλ Φρήντριχ Άμπελ] (1723-1787), τον μεγαλύτερο γερμανό γκαμπίστα εκείνης της περιόδου, και τον Georg Philipp Telemann [Γκέοργκ Φίλιπ Τέλεμαν] (1681-1767), κορυφαίο μουσουργό της προκλασικής εποχής. Από το έργο του πρώτου επιλέχθηκαν οι συνθέσεις Αντάτζιο αρ. 24 σε ρε ελάσσονα για σόλο βιόλα ντα γκάμπα, WK 209 (περ. 1770) και Αλέγκρο αρ. 22 σε ρε ελάσσονα για σόλο βιόλα ντα γκάμπα, WK 207 (περ. 1770), ενώ από την εργογραφία του δεύτερου θα ακουστεί η Σονάτα σε λα ελάσσονα για βιόλα ντα γκάμπα και μπάσο κοντίνουο, TWV 41:A6 (1740).
Η βιόλα ντα γκάμπα έκανε την εμφάνισή της στην Αγγλία στις αρχές της βασιλείας του Ερρίκου Η΄, ο οποίος προσέλαβε ιταλούς και άγγλους ερμηνευτές στην Αυλή του. Τον 16ο αιώνα, τα σύνολα από βιόλες ντα γκάμπα ήταν ιδιαίτερα αγαπητά, γεγονός που εξασφάλισε τη μακροβιότητα του οργάνου, το έκανε διάσημο στο ευρύ κοινό και προσέφερε θέσεις εργασίας σε εκλεκτούς καλλιτέχνες από άλλες χώρες. Στο πρόγραμμα της βραδιάς περιλαμβάνονται το Ντούο για δύο βιόλες ντα γκάμπα (1652) του Matthew Locke [Μάθιου Λοκ] (περ. 1621-1677), η Παβάνα για σόλο βιόλα ντα γκάμπα (1605) του Tobias Hume[Τομπάιας Χιουμ] (περ. 1579-1645) και οι Divisions σε σολ μείζονα για δύο βιόλες ντα γκάμπα του Christopher Simpson [Κρίστοφερ Σίμσον] (περ. 1602-1669).
Κατά τη χρυσή εποχή (1675-1760) της βιόλας ντα γκάμπα στη Γαλλία, σπουδαίοι δάσκαλοι και συνθέτες εδραίωσαν τη φήμη της λεγόμενης γαλλικής σχολής σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ηγετική φυσιογνωμία της, ο Marin Marais [Μαρέν Μαραί] (1656-1728), τα έργα του οποίου γνώρισαν μεγάλη απήχηση. Ο Μαραί μεταξύ 1686 και 1725 εξέδωσε πέντε βιβλία με 596 κομμάτια για βιόλα ντα γκάμπα. Από τα δύο πρώτα θα ακουστούν οι συνθέσεις του Tombeau de Monsieur Meliton για δύο βιόλες ντα γκάμπα από το 1ο Βιβλίο (1686) και Couplets de Folies για βιόλα ντα γκάμπα από το 2ο Βιβλίο (1701).
Εξίσου διάσημος στην εποχή του υπήρξε και ο François Couperin [Φρανσουά Κουπρέν] (1668-1733), ένας από τους σπουδαιότερους συνθέτες, οργανίστες και τσεμπαλίστες του γαλλικού Μπαρόκ που εργάστηκε επί σειρά ετών στην Αυλή του Λουδοβίκου ΙΔ΄ κατέχοντας πολλά αξιώματα. Στον Κουπρέν ανήκει το 13ο κοντσέρτο σε σολ μείζονα για δύο όργανα από τη συλλογή Les goûts réunis ou Nouveaux concerts (1724) που συμπληρώνει το πρόγραμμα του ρεσιτάλ.
Dr. Christine Potter Kyprianides
H διδάκτωρ Κριστίν Πόττερ Κυπριανίδη παίζει μπαρόκ τσέλο και βιόλα ντα γκάμπα. Έχει στο ενεργητικό της περισσότερες από 70 ηχογραφήσεις για μεγάλες δισκογραφικές εταιρείες. Στη διάρκεια της σχεδόν τριακονταετούς παραμονής της στην Ευρώπη συνεργάστηκε με κορυφαία σύνολα παλαιάς μουσικής και φημισμένους σολίστ ειδικευμένους στην ιστορική ερμηνεία. Έχει αποσπάσει το βραβείο Πιατιγκόρσκι στο Τάνγκλγουντ. Έχει διδάξει σε μουσικές ακαδημίες, ινστιτούτα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα στη Γερμανία, την Αργεντινή, τη Χιλή, τις ΗΠΑ και αλλού. Τα τελευταία χρόνια ζει στην Ιντιάνα και συνεργάζεται με τα σύνολα Μπαρόκ Ορχήστρα της Ινδιανάπολης, Ensemble Voltaire και Echoing Air. Επίσης ασχολείται με την έρευνα: οι δημοσιεύσεις της θίγουν ζητήματα ιστορικά έγκυρης ερμηνείας και κοινωνιολογικής ιστορίας της μουσικής.
Η Dr. Christine Potter Kyprianides βρίσκεται στην Ελλάδα με υποτροφία του Ιδρύματος Fulbright.
Το Ίδρυμα Fulbright στην Ελλάδα χορηγεί υποτροφίες σε Έλληνες και Αμερικανούς πολίτες – φοιτητές, εκπαιδευτικούς, επιστήμονες και καλλιτέχνες.
Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του Ιδρύματος: www.fulbright.gr
Γιάννης Τουλής
Μελέτησε βιολοντσέλο και βιόλα ντα γκάμπα στη Γερμανία. Συμμετέχει κυρίως σε συναυλίες μουσικής δωματίου ως σολίστ παρουσιάζοντας έργα και σε πρώτη παγκόσμια εκτέλεση. Είναι ιδρυτικό μέλος του Ιονίου Κουαρτέτου Πιάνου και του Ιονίου Συνόλου Παλαιάς Μουσικής με μεγάλη συναυλιακή και δισκογραφική δραστηριότητα. Είναι αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου και έχει διδάξει σε μουσικές ακαδημίες στην Ευρώπη, στην Ταϊλάνδη, στο Ισραήλ και σε άλλες χώρες. Ασχολείται με θέματα ακαδημαϊκής ανάπτυξης, στρατηγικού σχεδιασμού και διαχείρισης (management) και με τη χρήση ελεύθερου λογισμικού ανοιχτού κώδικα στη δημόσια παιδεία και διοίκηση. Συμμετέχει σε ομάδες εργασίας ευρωπαϊκών προγραμμάτων και σε φορείς που ασχολούνται με την επαγγελματική μουσική κατάρτιση και το μουσικό επάγγελμα.
Κατερίνα Μιχοπούλου
Μετά τις σπουδές της στο πιάνο και στα ανώτερα θεωρητικά, μελέτησε τσέμπαλο στο Πανεπιστήμιο του Γιορκ, του οποίου είναι διδάκτωρ με ειδίκευση στην ερμηνεία της παλαιάς μουσικής και στο πρώιμο ιταλικό Μπαρόκ. Έχει συμπράξει με την Cappella della Pietà de’ Turchini υπό τον Αντόνιο Φλόριο. Έχει συνεργαστεί ως σολίστ με ορχήστρες στην Ελλάδα και στην Αγγλία και έχει δώσει ρεσιτάλ για δύο τσέμπαλα στη Βρετανία και στη Γερμανία. Είναι μέλος του NQR Εnsemble με το οποίο έχει εμφανιστεί στο ΜΜΑ και ιδρυτικό μέλος του Ιονίου Συνόλου Παλαιάς Μουσικής, με πολλές συναυλίες και συμμετοχές σε φεστιβάλ στην Ελλάδα, την Ευρώπη και στην Αμερική. Είναι επίκουρη καθηγήτρια τσέμπαλου, μπάσο κοντίνουο και ερμηνείας παλαιάς μουσικής στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου και μέλος του Εργαστηρίου Παλαιάς Μουσικής, ενώ έχει διδάξει επίσης στην Αγγλία, στις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες.
(22)