«Η Αγία Σοφία έχει γίνει αντικείμενο πολιτισμικών συγκρούσεων, επικών διαστάσεων», γράφει ο ερευνητής του ινστιτούτου Smithsonian Φέργκους Μπορντεβιτς. «Φέρει την κληρονομιά του μεσαιωνικού Χριστιανισμού, της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, του αναδυόμενου Ισλάμ και της σύγχρονης κοσμικής Τουρκίας».
Εγκαινιάσθηκε, το 537 μ.Χ., από τον Ιουστινιανό πάνω στα ερείπια εκκλησίας που είχε ανεγερθεί το 360 μ.Χ. επί Κωνσταντίνου Α’, αλλά είχε καταστραφεί στη διάρκεια της Στάσης του Νίκα το 532 μ.Χ.
Μετά την Άλωση έγινε τζαμί από τους Οθωμανούς και από το 1935 λειτουργεί ως μουσείο, αν και στην Τουρκία υπάρχουν πολλές εθνικιστικές οργανώσεις που ζητούν να γίνει και πάλι τέμενος.
Χριστιανικοί ύμνοι έχουν να ακουστούν αιώνες στο εσωτερικό της. Για να αναπαράγουν τον μοναδικό της ήχο, τα μέλη της χορωδίας τραγούδησαν ακούγοντας ταυτόχρονα με ακουστικά τον ήχο στο εσωτερικό της εκκλησίας, γεγονός που όπως παραδέχονται επηρέασε πολύ την απόδοσή τους, τόσο στο τέμπο όσο και στο ισοκράτημα.
Κατόπιν το τραγούδι τους μπήκε στον ίδιο ακουστικό εξομοιωτή που έπαιζε στη διάρκεια της ζωντανής τους εμφάνισης από μεγάφωνα στην αίθουσα – το αποτέλεσμα είναι πως ο ακροατής απολαμβάνει ακριβώς τον ίδιο ήχο που θα άκουγε εάν εκείνος βρισκόταν μέσα στην Αγία Σοφία όπου τραγουδούσε η χορωδία!
Ακούστε την χορωδία Cappella Romana με την ακουστική εξομοίωση σαν να ψάλλει μέσα στην Αγία Σοφία: