To ελιξήριο του έρωτα:Το εκπληκτικό έργο του Gaetano Donizetti

Από παιδί “χανόμουν” με τις ώρες ακούγοντας κλασική μουσική και παίζοντας πιάνο.

 Ο πατέρας μου, μου έλεγε πως πολλούς αιώνες πριν, ο φιλόσοφος Πλάτων την ονόμαζε “ομορφιά του σύμπαντος” και πιο  συγκεκριμένα:  “Η μουσική είναι η κίνηση του ήχου για να φτάσει την ψυχή και να της διδάξει την αρετή. Η μουσική δίνει ψυχή στο σύμπαν και φτερά στο νου για να πετάξεις, και με τη φαντασία σου να ζήσεις σε κόσμους μαγικούς.”

Κάποιοι άνθρωποι γεννιούνται με το χάρισμα να δημιουργούν υπέροχες μουσικές που μένουν ανεξίτηλες στο χρόνο.

Αυτή είναι και η περίπτωση του  Ιταλού συνθέτη της εποχής του Ρομαντισμού, Γκαετάνο Ντονιτσέτι o oποίος γεννήθηκε στις 29 Νοεμβρίου του 1797 με αυτό το σπάνιο χάρισμα.Γίνεται διάσημος για το οπερατικό του έργο (75 στο σύνολο) που περιλαμβάνει “Το ελιξήριο του έρωτα” και θεωρείται ένας από τους κύριους εκπροσώπους του μπελ κάντο, μαζί με τους Βιντσέντσο Μπελλίνι και Τζοακίνο Ροσσίνι.

Κάνει τα πρώτα του δειλά βήματα στη σύνθεση λαμβάνοντας παραγγελίες από τον Πάολο Ζάνκα. Ανάμεσα σε εκείνες και η 4η του όπερα, η “Zoraida di Granata” που προκαλεί τον θαυμασμό του θεατρικού επιχειρηματία Ντομένικο Μπαρμπάια. Εκείνος του προσφέρει συμβόλαιο για την όπερα της Νάπολης. Πολύ σύντομα τα έργα του αρχίζουν και παρουσιάζονται εκεί, στη Ρώμη και τοΜιλάνο. Η πραγματική αναγνώριση έρχεται περί το 1830, με την όπερα Άννα Μπολένα, που κάνει πρεμιέρα στο Μιλάνο. Το όνομά του γίνεται γνωστό σε ολόκληρη την Ευρώπη και η επόμενηόπερά του δύο χρόνια αργότερα, το 1832,“Το ελιξίριο του έρωτα”,καθιερώνεται ως ένα αριστούργημα στην κατηγορία του κωμικού μελοδράματος. Πρόκειται για μια από τις πιο γοητευτικές και μελωδικές όπερες του ρεπερτορίου. Ρομαντική, κωμική και αγαπημένη του κοινού της όπερας παγκοσμίως.

Παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο Τεάτρο ντελλά Κανομπιάνα του Μιλάνου, στις 12 Μαΐου 1832.

Γράφεται σειδιαίτερα σύντομο χρονικό διάστημα δεκαπέντε -κατ` άλλους τριάντα- ημερών. Το ποιητικό κείμενο είναι του Φελίτσε Ρομάνι – του διασημότερου Ιταλού συγγραφέα της εποχής. Βασίζεται στο ποιητικό κείμενο του Εζέν Σκριμπ για την κωμική όπερα -opera comique- του Φρανσουά Ωμπέρ “Το φίλτρο”, που είχε παρουσιαστεί λίγους μήνες νωρίτερα στο Παρίσι. Ο Σκριμπ δανείζεται την υπόθεση από το ομώνυμο θεατρικό έργο του Ιταλού συγγραφέα Σίλβιο Μαλαπέρτα.

Η πλοκή του έργου

Ο φτωχός χωρικός Νεμορίνο ερωτεύεται με πάθος την όμορφη, πλούσια και φιλάρεσκη Αντίνα.

Στην πλατεία του χωριού οι χωρικοί διασκεδάζουνμε γέλια και τραγούδια περιμένοντας το γάμο της με τον Μπελκόρε, τον επικεφαλής του στρατιωτικού αποσπάσματος που έχει καταλύσει στο χωριό.

Ο Νεμορίνο πιστεύει ότι αν πιει ένα μαγικό ελιξίριο εκείνη θα τον αγαπήσει. Την αφέλειά του εκμεταλλεύεται ο περιφερόμενος τσαρλατάνος Δρ. Ντουλκαμάρα. Του πουλά, λοιπόν, αντί για ελιξίριο ένα μπουκάλι απλό, αγνό και άδολο κρασί Μπορντώ. Ο Νεμορίνο δεν έχει χρήματα και προκειμένου να το αγοράσει, κατατάσσεται στο στρατό, γεγονός που του αποφέρει άμεσα το επιθυμητό ποσό. Η Αντίνα μαθαίνει αυτή του την πράξη και πείθεται για τα βαθιά συναισθήματα του Νεμορίνο για εκείνη.  Αποφασίζει να του ομολογήσει την αγάπη της προς εκείνον και η υπόθεση οδηγείται σε αίσιο τέλος.

“Το ελιξήριο του έρωτα” είναι μια ανάλαφρη, απολαυστική όπερα που θα μπορούσε να παρομοιαστεί με ένα “γλυκόπιοτο ελιξίριο”.  Οι μελωδίες της μοναδικές με αποκορύφωμα τη διάσημη άρια “Una furtiva lagrima”. Εδώ ο συνθέτης της δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην ενορχήστρωση και στην ατμόσφαιρα του έργου.

Είναι μια ιδιαίτερα συγκινητική σκηνή. Ο Νεμορίνο τραγουδά για την αγάπη του προς την Αντίνα με απλά αλλά τόσο τρυφερά λόγια που αγγίζουν την καρδιά. Ο έρωτάς του για εκείνη είναι αγνός κι αληθινός. Ένα κρυφό δάκρυ, ο ήχος των παλμών της καρδιάς κsι ένας αναστεναγμός της είναι αρκετά για να είναι ευτυχισμένος. Mια αγάπη βαθιά που, δυστυχώς, σπανίζει στην εποχή μας…

Una furtiva lagrima

Una furtiva lagrima
Negli occhi suoi spuntò…
quelle festose giovani
invidiar sembrò…
Che più cercando io vo?
M`ama, lo vedo.

Un solo istante i palpiti
Del suo bel cor sentir!..
Co` suoi sospir confondere
per poco i miei sospir!…
Cielo, si può morir;
Di più non chiedo

Ένα κρυφό δάκρυ

Ένα κρυφό δάκρυ
Στα μάτια της ανάβλυσε…
εκείνες οι χαρούμενες κοπελιές
φάνηκαν να ζηλεύουν…
Τί παραπάνω θέλω εγώ να ψάξω;
Μ` αγαπά, το βλέπω.

Μια μόνο στιγμή τους παλμούς
Απ`την γλυκιά καρδιά της ν` ακούσω!..
Με τους αναστεναγμούς της ν` ενώσω
για λίγο τους δικούς μου αναστεναγμούς!…
Ουρανέ, ναι μπορώ να πεθάνω
Τίποτα παραπάνω δε ζητώ