Η μυθιστορηματική ζωή του Αττίκ: Η belle epoque, οι έρωτες και η κατάθλιψη

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1885. Ηταν γιος της Εριθέλγης Ραπτάκη (εγγονός από την μητέρα του Δημητρίου Ραπτάκη ιατρού και βουλευτή Κυθήρων στην Ιόνιο Βουλή, και της Κλεπάτρας Κορωναίου, αδελφής του στρατιωτικού Πάνου Κορωναίου. Μεγάλωσε στην Αίγυπτο όπου παρακολούθησε μαθήματα μουσικής – που όπως φαίνεται τον επηρρέασαν πολύ στη συνέχεια.

Ο Αττίκ στο Παρίσι

Να γιατί όταν το 1907 σε ηλικία 22 ετών, ο Αττίκ (Κλέων Τριανταφύλλου όπως ήταν το πραγματικό του όνομα) πηγαίνει στο Παρίσι για να σπουδάσει πολιτικές επιστήμες αποφασίζει να τις εγκαταλείψει σχεδόν αμέσως για να γραφτεί στο Κονσερβατόριο, όπου γίνεται δεκτός από τον Gabriel Fauré. Σχεδόν αμέσως εργάζεται ως πιανίστας στα café-concert της πόλης, μελοποιεί ποίηση κι αρχίζει νασυνθέτει τραγούδια, μουσική δωματίου και lied.

Η τελευταία περίοδος της ξέγνοιαστης Belle Époque στο Παρίσι

Παίζει στα μεγαλύτερα θέατρα του Παρισιού, μοιράζεται τη σκηνή με την Colette και τον Maurice Chevalier, δίνει τραγούδια στους δημοφιλέστερους γάλλους ερμηνευτές. Υπογράφει, τέλος, πολύχρονο συμβόλαιο με τον μεγαλύτερο εκδοτικό οίκο της εποχής. Αυτή είναι η τελευταία περίοδος της ξέγνοιαστης Belle Époque στο Παρίσι του Πικάσο και του Κοκτό και για τον νεαρό Aττίκ, κι η αρχή μιας μεγάλης καριέρας, με πολλές επιτυχίες και περίπου 300 τραγούδια. Στο Παρίσι ο Αττίκ θα ΄παραμείνει μέχρι το 1930 όπου και εγκαθίσταται στην Αθήνα και δημιουργεί την περίφημη Μάντρα του Αττίκ κατακτώντας μέχρι το θάνατό του το 1944 τον τίτλο ενός από τους σημαντικότερους εκφραστές του ελληνικού ελαφρού τραγουδιού στις αρχές του 20ού αιώνα.

Η ανακάλυψη της πρώτης παρτιτούρας του Αττίκ

Το φθινόπωρο του 2013 ο Γιώργης Χριστοδούλου, πάντοτε στο Παρίσι, βρίσκει την πρώτη παρτιτούρα του Αττίκ. Από εκεί ξεκινά την έρευνα για να συγκεντρώσει το μεγαλύτερο μέρος από το διάσπαρτο αυτό υλικό το οποίο όλοι ως τότε θεωρούσαν χαμένο. Η διαδρομή που πέρασε μέσα από αρχεία, βιβλιοθήκες, συλλέκτες και εκδοτικούς οίκους κατέληξε στη δημιουργία ενός βιβλίου-CD με τίτλο «Ο Αττίκ στο Παρίσι». Το πρώτο τραγούδι που έγραψε ο σπουδαίος τραγουδοποιός, τραγούδια του καμπαρέ με σκαμπρόζικους στίχους, μελωδικά βαλς και μπολερό, μελοποιημένη ποίηση και μία σύνθεση για πιάνο ηχογραφούνται σε πρώτη εκτέλεση ύστερα από έναν αιώνα.

«Ο Αττίκ στο Παρίσι»: Η σπουδαιότητα των τραγουδιών

Η αναλλοίωτη φρεσκάδα αυτών των μελωδιών, το μοναδικό αναγνωρίσιμο στιλ του Αττίκ και η ευρηματικότητα στις αρμονίες και στις μελωδικές γραμμές του αποδεικνύουν από την πρώτη κιόλας ακρόαση τη σπουδαιότητα αυτών των τραγουδιών. Με τη ζεστή φωνή του και τραγουδώντας γαλλικά, ισπανικά και ελληνικά ο Γιώργης Χριστοδούλου αναδεικνύει όλη τη χρωματική γκάμα των συνθέσεων. Συνοδοιπόροι του ο πιανίστας Χάρης Σταυρακάκης και τρεις ακόμα μουσικοί, ο Κώστας Σηφάκης στο κοντραμπάσο, ο Νίκος Παπαβρανούσης στα τύμπανα και ο καταλανός κλαρινετίστας Juli Aymí. Συμμετέχουν, στο ισπανόφωνο «Tan solo tú», ο πολυβραβευμένος ναπολιτάνος τραγουδοποιός Alessio Arena και, στο «Ελα, μα μη βιαστείς» (με ελληνικούς στίχους του Γιώργη Χριστοδούλου βασισμένους σε μια ανέκδοτη μελωδία του συνθέτη), η Πολυξένη Καράκογλου. Οι ηχογραφήσεις έγιναν στην Αθήνα και στη Βαρκελώνη, ενώ η πρώτη συναυλιακή παρουσίαση έγινε στις 19 Ιουνίου 2016 στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών με τεράστια επιτυχία. H δίγλωσση (ελληνικά, γαλλικά) έκδοση που κυκλοφορεί από τη Μικρή Αρκτο περιλαμβάνει ένα αναλυτικό εισαγωγικό κείμενο του Γιώργη Χριστοδούλου, «Το Παρίσι του Αττίκ», με πολλές άγνωστες ως τώρα πληροφορίες για το έργο του συνθέτη, και συνοδεύεται από σπάνιο αρχειακό υλικό από εξώφυλλα από παρτιτούρες, φωτογραφίες και χειρόγραφα που βγαίνουν για πρώτη φορά στο φως.

Οι συναυλίες με αφορμή την κυκλοφορία του νέου βιβλίου

Με αφορμή την κυκλοφορία του νέου βιβλίου-CD το βιβλιοπωλείο Ιανός και η Μικρή Αρκτος διοργανώνουν δύο συναυλίες του Γιώργη Χριστοδούλου με τίτλο «Ο Αττίκ στο Παρίσι» που θα λάβουν χώρα στο καφέ του βιβλιοπωλείου (Σταδίου 24, Αθήνα). Την Παρασκευή 20 Ιανουαρίου θα τον συνοδεύσουν η Ανδριάνα Μπάμπαλη και η Πολυξένη Καράκογλου και το Σάββατο 21 Ιανουαρίου η μεσόφωνος Μαρία Βλαχοπούλου και η Αναστασία Σπύρου.  Παράλληλα στην Αίθουσα Τέχνης ΙΑΝΟS θα υπάρξει έκθεση με σχέδια, παρτιτούρες, φωτογραφίες και αρχειακό υλικό του Αττίκ που για πρώτη φορά βλέπουν το φως της δημοσιότητας.

Το τέλος του Αττίκ

Λίγο πριν από τον θάνατό του πρωταγωνίστησε στην ταινία Χειροκροτήματα του Γιώργου Τζαβέλλα που είχε κάποια σχεδόν αυτοβιογραφικά στοιχεία. Στην ταινία αυτή ο Αττίκ, κουρασμένος από τις κακουχίες της κατοχής και υπερβολικά μελοδραματικός, σε λίγα θύμιζε τη γεμάτη δυναμισμό και ευφυΐα προσωπικότητα του δημιουργού της «Μάντρας». Τραγούδια του συνθέτη στην ταινία απέδωσε η ηθοποιός Ζινέτ Λακάζ. Λίγους μήνες μετά αυτοκτόνησε παίρνοντας υπερβολική δόση υπνωτικών χαπιών. Ένα επεισόδιο με ένα Γερμανό στρατιώτη που τον χτύπησε καθώς οδηγούσε το ποδήλατό του, φαίνεται πως στάθηκε όχι η αιτία αλλά η αφορμή μάλλον για μια προαναγγελθείσα αυτοκτονία, αποτέλεσμα κατάθλιψης στην οποία είχε περιπέσει.

«Ζητάτε να σας πω»: Η πικρή ερωτική ιστορία με την Μαρίκα Φιλιππίδου

Σύμφωνα με θρύλο της εποχής, ο Αττίκ (γνωστός για την αυτοσχεδιαστική του ικανότητα) αυτοσχεδίασε το τραγούδι στη «Μάντρα» του. Ο δεύτερος γάμος του Αττίκ με την καλλονή της εποχής, την ηθοποιό Μαρίκα Φιλιππίδου (η οποία αργότερα παντρεύτηκε τον πολιτικό Σταμάτη Μερκούρη, πατέρα της της Μελίνας Μερκούρη, είχε ατυχή κατάληξη. Κάποιο βράδυ η Φιλιππίδου με τον νέο σύζυγό της, τον ίλαρχο Σταμάτη Μερκούρη, εμφανίστηκε στη Μάντρα και το κοινό, περιπαιχτικά, άρχισε να ζητά το «Είδα Μάτια», που ήταν γραμμένο για εκείνην. Ο Αττίκ αποσύρθηκε πικραμένος, και μετά από 10 λεπτά, αφού αυτοσχεδίασε, επέστρεψε και έπαιξε το «Ζητάτε να σας πω» ως απάντηση.