O Θάνος Μικρούτσικος είναι από τους πιο ενεργούς συνθέτες σε επίπεδο ζωντανών εμφανίσεων από όλες τις γενιές συνθετών που παίζουν ζωντανά τα τραγούδια τους. Κοντεύει τα 70 και κάνει πολλές δεκάδες παραστάσεις κάθε χρόνο σε κανονικές συνθήκες εργασίας, χωρίς να πουλάει ελιτισμό ή να το παίζει ακριβοθώρητος. Είναι συνειδητά στο μουσικό «δρόμο». Η ανάγκη του για επαφή και συνομιλία με το κοινό σε επίπεδο κοινωνικού διαλόγου φαίνεται να είναι μεγάλη. «Ένα από τα σημαντικά πράγματα που έχουμε να κάνουμε εμείς που κάνουμε μουσική σε αυτή τη συγκυρία είναι να εμψυχώσουμε τον κόσμο», θα πει κάποια στιγμή υψώνοντας ξαφνικά τη φωνή του. Μιλήσαμε και για πολιτική. Πάντα μιλάμε για πολιτική…

Δεν είναι σκληρή εργασία κάθε χρόνο να κάνετε τόσες εμφανίσεις;

Είμαι διαρκώς σε κίνηση. Αν δεν το κάνω αυτό θα γίνω γέρος. Το ξέρω από τον πατέρα μου που ήταν πολύ επικοινωνιακός με τα παιδιά και δούλευε πολύ μέχρι αυτήν την ηλικία. Μόλις σταμάτησε ήταν σα να γέρασε. Το παρατσούκλι του ήταν «μπέμπης» και όλοι του έλεγαν να κάνει λιγότερα πράγματα. Λίγο αφότου το έκανε, στο σπίτι μέσα υπήρχε ένας γέρος.

Οι περισσότεροι καλλιτέχνες αυτή τη στιγμή ζορίζονται και πολλοί ζουν ή πρέπει να φροντίσουν να ζήσουν από κάτι άλλο…

Δεν ξέρω ποιους έχεις συγκεκριμένα στο μυαλό σου. Σε ένα μεγάλο κομμάτι από αυτούς είναι και προσωπικό θέμα, πιστεύω. Πρώτα απ’ όλα στο χώρο μας υπάρχει πολλή άγνοια. Κάποιοι νομίζανε πως με μια κιθάρα στην πλάτη μπορούν να κάνουν 50 χρόνια τραγούδι. Αυτό δεν γίνεται! Παρασυρθήκανε ίσως από κάποιους ξένους που έβγαιναν με την κιθάρα τους, αλλά εκείνοι ήταν πολύ καλοί μουσικοί. (βλ. Frank Zappa) και είχαν και μία τεράστια αγορά. Πολλοί ξεκινάνε, έχουν κάποιες βασικές γνώσεις και ύστερα δεν συνεχίζουν την εκπαίδευσή τους πάνω στη μουσική. Προφανώς και υπάρχει μεγάλο ζήτημα και μία αποδεκατισμένη μουσική βιομηχανία. Αλλά και ο κύκλος της γνώσης πρέπει διαρκώς να μεγαλώνει.

Σταματάει ποτέ αυτός ο κύκλος της γνώσης;

Πρέπει να διευρύνεται μέχρι το θάνατό μας. Είναι εξαιρετικά δύσκολο με 3 ακόρντα να κάνεις 40 χρόνια καριέρα. Όταν είσαι επαγγελματίας πρέπει να έχεις θεωρητική κατάρτιση. Πρόσφατα είχα να γράψω ένα κουαρτέτο εγχόρδων για μία δουλειά. Θέλω να σου πω ότι ξαναδιάβασα πράγματα από την αρχή για να τα γράψω. Δεν άκουσα. Διάβασα!

 

Τι γλώσσα πρέπει να μιλήσει ένας καλλιτέχνης σήμερα για να πούμε ότι μιλάει στον κόσμο και ότι είναι εντός της κοινωνίας.

Ο καλλιτέχνης είναι ένα ευαίσθητο ον το οποίο αποθηκεύει συναισθήματα που προέρχονται από διάφορα ερεθίσματα από τον έξω ή τον μέσα κόσμο. Αν είσαι ερωτευμένος, αν είσαι απογοητευμένος, αν κάνεις ένα μακρινό ταξίδι σε έναν τόπο εντυπωσιακό, σε μία ισπανική πόλη ή στο Εδιμβούργο, λέω εγώ… και δεις πράγματα, αυτό αποθηκεύεται. Επίσης, όταν βλέπεις ανθρώπους που ήταν καλά, είχαν τις δουλειές τους και τώρα ζουν στο όριο ή ανθρώπους που ψάχνουν πάνω από τα σκουπίδια, όλο και συχνότερα, αυτό αποθηκεύεται. Αποθηκεύεται το ότι μέχρι πρότινος κάθε μέρα πνίγονταν παιδιά στο Αιγαίο, αλλά πότε θα βγουν όλα αυτά ουδείς γνωρίζει και ο πρώτος που δεν γνωρίζει είναι ο ίδιος ο καλλιτέχνης. Άρα, δεν είναι ζήτημα γλώσσας…

Έχετε σκεφτεί να ασχοληθείτε ξανά με την ποίηση με σκοπό την παραγωγή τραγουδιών από αυτή;

Αυτό είναι κάτι που δεν το σταμάτησα ποτέ ανεξάρτητα από το τι έβγαινε κάθε φορά. Έχω δύο δημιουργικά πρόσωπα τα οποία δουλεύω παράλληλα. Ποτέ από αυτά δεν έχει λείψει η ποίηση. Τα τελευταία χρόνια δούλεψα πάρα πολύ πάνω στον Γιώργο Κοζία. Έναν πολύ σπουδαίο πατρινό ποιητή. Δουλεύω συνέχεια πάνω σε ποιητές. Τώρα αν προκύψει ένα απλό τραγούδι, ένα πιο σύνθετο ή ένα έργο μελοποιημένο αυτό έχει να κάνει με το υλικό.

 

Την ποίηση την περιέχω μέσα μου σχεδόν από τότε που περιέχω και τη μουσική και αυτό δεν θα σταματήσει ποτέ.

 

Να αλλάξω θέμα… Θα μάθουμε κάτι από αυτήν την κρίση;

Ενδεχομένως η κρίση μας «βοηθάει» (να το βάλεις σε πολλά εισαγωγικά) να επαναπροσδιορίσουμε κάποια πράγματα. Όχι τόσο στους πολύ νέους αλλά στη γενιά των 30άρηδων των 40άρηδων και των 50άρηδων. Πολλοί κατάλαβαν ότι το κυνήγι της επιτυχίας σε προσωπικό και μόνο επίπεδο ήταν ένα ψέμα και ένα κόλπο του συστήματος να κατακερματίσει το εμείς υπέρ ενός εγώ, που έγινε υπερεγώ.

Οι άνθρωποι της δικής σας γενιάς πως το αντιμετωπίζουν αυτό; Υπάρχει κάποιο αίσθημα ευθύνης ή φταίει πάντα κάποιος άλλος;

Να τα ρίχνεις όλα κάπου αλλού είναι πολύ εύκολο. Φεύγεις εσύ και δεν τρέχει τίποτα… Απενοχοποιείς τα πάντα και όλα καλά. Μου κάνει λίγο εντύπωση που κάποιοι μνημονιακοί πολιτικοί λένε πως από την αρχή της μεταπολίτευσης μέχρι σήμερα δεν έγινε τίποτα και ότι 40 χρόνια δεν άλλαξε κάτι. Ξέχασαν ότι το 81-85 πήγε 400% πάνω ο κατώτατος μισθός. Και όταν το λες αυτό ως επιχείρημα σου λένε ότι «έτσι αυξήθηκε το χρέος». Ναι ισχύει αυτό, αλλά το χρέος τότε πήγε 63% του ΑΕΠ.

Προφανώς δεν είχανε γίνει μόνο καλά πράγματα αυτά τα 40 χρόνια της μεταπολίτευσης, απλώς όλοι αυτοί ήθελαν να δείξουν ότι ήταν φταίξιμο των προηγούμενων αυτό που συνέβη ή ότι φταίμε όλοι.

Ποιοι φταίνε;

Η βασική ευθύνη ήταν αυτών που έφεραν τα μνημόνια. Η γενιά μου έχει μπει σε αυτό το παιχνίδι, αλλά εγώ δεν μαλώνω τη γενιά μου. Έχω την άποψη ότι κάθε γενιά πορεύεται μέσα από νίκες και ήττες και αυτό που λένε για τη γενιά μου το «κοιτάχτε που μας φέρατε» τι σημαίνει; Ότι η προηγούμενη γενιά μας είχε φέρει στη χούντα ή η προηγούμενη από αυτή μας έφερε στη δικτατορία του Μεταξά; Κάθε γενιά αποτελείται από 3 κατηγορίες. Από αυτούς που ενσωματώνονται στο σύστημα, τους απογοητευμένους που πάνε σπίτι τους και δεν ασχολούνται και αυτούς που αντιστέκονται. Αυτές οι κατηγορίες υπάρχουν σε όλες τις γενιές.

Ποιο θεωρείτε κομβικό σημείο στην πολιτική ιστορία που γράφεται σήμερα;

Προσπαθώ πάντα να κάνω ανάλυση με επιχειρήματα χωρίς να παρασύρομαι. Το 2014, εκεί που κάθεσαι, καθόταν ένα πολύ σημαντικό στέλεχος της διακυβέρνησης και του είπα το εξής: «Δεν αμφισβητώ τις προσθέσεις σας, αλλά ο Σύριζα δεν μπορεί». Είχα κάνει με επιχειρήματα τότε την ανάλυσή μου γιατί δεν γίνεται.

Δεν πιστέψατε ποτέ ότι κάτι μπορεί να αλλάξει;

Μέχρι τα μέσα του 2013 με βάση αυτά που έλεγε ο Σύριζα υπήρχε μία αισιοδοξία. Έλεγαν ότι δεν θα ξαναπληρώσουμε τοκοχρεολύσια, ότι ο κατώτατος μισθός θα πάει στα 750 ευρώ και ότι τα εργασιακά δικαιώματα θα γίνουν όπως πριν τα μνημόνια… Από το Γενάρη του 2014 και μετά αυτό δεν ξαναειπώθηκε ποτέ ούτε από τον Τσίπρα, ούτε από κανέναν άλλο του Σύριζα. Αυτό που ειπώθηκε από εκεί και μετά ήταν «σκληρή διαπραγμάτευση». Μα είναι δυνατόν αυτό με αυτούς τους όρους και τις άρχουσες νεοφιλελεύθερες ελίτ της Γερμανίας και της Γαλλίας;

Θα άφηναν ποτέ οι νεοφιλελεύθερες ελίτ, οι οποίες περιμένουν την κρίση για να πλουτίσουν περισσότερο να κερδίσεις; Θέλουν να αγοράσουν τη χώρα για ελάχιστα ευρώ.

 

Θέλουν να κερδίσουν και θέλουν πολιτικά να μην γίνει ντόμινο με μία ενδεχόμενη επιτυχία κάποιου εκτός του πλαισίου τους.

Μετά από τις «Αυταπάτες» πως τα βλέπετε τα πράγματα;

Θεωρώ ότι στον Σύριζα αυτή τη στιγμή υπάρχει εκτός των άλλων και μία ανηθικότητα σε ότι αφορά την περίπτωση Βαρουφάκη. Ο Βαρουφάκης ξέραμε τι  έλεγε και για αυτόν το λόγο τον έβαλαν Υπουργό Οικονομικών. Και όταν επί της ουσίας διαπραγματεύτηκε, προς αυτήν την κατεύθυνση διαπραγματεύτηκε. Δεν με ενδιαφέρει το στυλ του και το «φαίνεσθαι». Θέλω να μείνω στην ουσία.

Πως τον αδειάζεις; Για να καθαρίσεις εσύ με μια κουβέντα: «Αυταπάτες;».

Πολύ σωστά λέει ο Μίλτος Πασχαλίδης ότι «ένας λαός μπορεί να έχει αυταπάτες, ένας πρωθυπουργός ποτέ». Τι θα πει αυταπάτες; Εγώ γιατί δεν είχα αυταπάτες ότι δεν θα τα καταφέρνανε από τις αρχές του 2014; Δεν είναι αυταπάτη. Είναι δικαιολογία.

Τώρα τι περιμένετε;

Εγώ από αυτούς δεν περιμένω τίποτα! Δεν μπορείς να περιμένεις κάτι από αυτόν τον δρόμο. Περιμένεις να μην γύρει η πλάστιγκα προς ακροδεξιές λύσεις όπως γίνεται στην Αυστρία ή στην Γαλλία. Περιμένεις να γύρει η πλάστιγκα προς πιο προοδευτικές λύσεις που μπορεί και να μην είναι ακόμα πλήρως διατυπωμένες. Μόνο ο κόσμος μπορεί. Μόνο αν αποκτήσει συνείδηση και καταλάβει τι γίνεται.

 

Υπάρχει τρόπος για να συντονιστεί ο κόσμος προς μία κατεύθυνση αφού «καταλάβει τι γίνεται»;

Εδώ μπαίνει και η δικιά μας δουλειά. Θεωρώ υποχρέωσή μου να προσπαθώ να ενεργοποιώ την κριτική σκέψη του κόσμου. Ο ρόλος της τέχνης και του τραγουδιού είναι να ενεργοποιήσει και την κριτική σκέψη. Το έλεγε ο Μπρεχτ. Ένα τραγούδι ή ένα θεατρικό δεν αλλάζει τον κόσμο, αλλά μπορεί να συμβάλει στη συνείδηση των ανθρώπων, που αυτοί αλλάζουν τον κόσμο.

Τι θα είναι επιτυχία για εσάς στις συναυλίες που θα κάνετε το καλοκαίρι;

Η τέχνη είναι το χνάρι του ανθρώπου πάνω στη γη σε οποιαδήποτε δραματική συγκυρία. Στην περίοδο αυτή για μένα μπαίνει το ουσιαστικό θέμα της εμψύχωσης. Όχι όμως καθ’ έδρας. Δεν είμαι ο δάσκαλος που θα αρχίσει να μιλάει και να παίζει. Θέλω να υπάρχει μία διαδικασία αμφίδρομης εμψύχωσης. Αυτή τώρα είναι η δουλειά μας. Μέσω της ψυχαγωγίας, αλλά με την ουσιαστική σημασία του όρου. Θέλω να μπορώ να κάνω τους ανθρώπους να νοιώθουν ότι δεν είναι μόνοι τους.


* Ο Θάνος Μικρούτσικος μαζί με τον Μίλτο Πασχαλίδη στις 3 Ιουνίου στο Θέατρο Πέτρας

 

Πηγή: http://www.musicpaper.gr

(14)