Η Συνέντευξη της Εβδομάδας στον ενικό… με τον Σταύρο Σολωμό

Αγαπητοί “εν όπλοις” φίλοι, καλημέρα σας… Από σήμερα, όπως είχαμε ανακοινώσει, ντεμπουτάρει η νέα μας εβδομαδιαία στήλη με τίτλο

“Η Συνέντευξη της Εβδομάδας στον ενικό…”.

Και η πρεμιέρα γίνεται -με ποιον άλλο…· η πρεμιέρα γίνεται με τον “άνθρωπο χορωδία”· τον “άνθρωπο προσωποποίηση της χορωδίας”! Όπως πολύ καλά εννοήσατε πρόκειται για τον ΣΤΑΥΡΟ ΣΟΛΩΜΟ, τον “τα πάντα όλα” της ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΗΣ χορωδίας Πάτρας

Τον Σταύρο, τον γνώρισα προ 35 και βάλε… χρόνια, και θεωρώ, εμαυτόν, ευτυχή, διότι στα τόσα που μου πρόσφερε η χορωδία και το χορωδιακό τραγούδι…, μου γνώρισε και τέτοιους σπάνιους χαρακτήρες, όπως τον Σταύρο· τον Σταύρο, τον πλέρια ανιδιοτελή, ο οποίος, δίκαια, κατέχει πρωτεύουσα θέση στις καρδιές όλων όσων τον γνώρισαν και τον συναναστρέφονται…! Ο Σολωμός είναι φτιαγμένος από μια στόφα τέτοιας πορσελάνης, που, η λάσπη επάνω της δεν κάθεται… όπως “και μύγα δεν κολλάει στο σπαθί του”… Εργατικός στο έπακρον, ευγενικός επίσης, φιλότιμος όσο μπορείς να φανταστείς, σοβαρός αλλά και εύχαρης, ντόμπρος και μπροστάρης όταν πρέπει -από τους πρωτεργάτες του ΠΑ.ΣΥ.ΧΟ., της ΣΤΕΓΗΣ…-, προφανώς, εξαιρετικός χορωδιακός Μαέστρος και Διοικητικός, ωσαύτως…· ο κορυφαίος με άλλα λόγια…

Ναι, όποιος επιθυμεί να πάρει μια ιδέα τού, τι εστί “Μάνατζερ”, δεν έχει παρά να γίνει η σκιά, του Σταύρου, σε όλες του τις εκφάνσεις, έστω και για ένα 24ωρο…! Εργάζεται, πυρετωδώς, για τη χορωδία, από “τ’ άγρια χαράματα μέχρι “τ’ άγρια μεσάνυχτα”…! Θα μου ‘πεις “κι άλλοι εργάζονται…”· δεν αμφιβάλλω…· όμως, ο Σταύρος είναι το “κάτι άλλο”…· εκείνο, που, “κάνει τη διαφορά”…· διαφορά στη χορωδία του, που, είναι από τις καλύτερες στον τόπο μας, διαφορά στη διοίκηση που είναι “υπόδειγμα προς μίμηση”… Κι όπως είπαμε, ανιδιοτελώς!

Όμως, εδώ, κάπου, ο σεμνός, Σταύρος, είναι σίγουρο, ότι θα μας διακόψει… μ’ εκείνο τον πληθυντικό του “φθάνει κ. Νίκο, τα παρά λέτε…”…· κι επειδή, πράγματι, “τα πολλά λόγια είναι φτώχεια” όταν γνωρίζεις κι έχεις τον άνθρωπο εμπρός σου, γι’ αυτό, ας απολαύσουμε την κουβέντα μας… η οποία, όπως θα διαπιστώσετε, είναι, πολύ ενδιαφέρουσα…:

 

Σ Υ Ν Ε Ν Τ Ε Υ Ξ Η

του ΣΤΑΥΡΟΥ ΣΟΛΩΜΟΥ στον ΝΙΚΟ ΓΑΡΓΑΛΙΩΝΗ

για το www.recital.gr

Σταύρο, καταρχήν, συλλυπητήρια για τη μητέρα σου, η οποία, ήταν ένας ζεστός και ανοιχτός άνθρωπος, εύχαρις και καταδεκτική… κάτι που διαπίστωνε κανείς κάθε φορά που συναντιόμασταν τις τελευταίες δεκαετίες… Απ’ ό,τι μπορώ να γνωρίζω, πρέπει να ήταν η μοναδική γυναίκα στη χορωδιακή Ελλάδα, που, σ’ αυτή την ηλικία των 90, συνέχιζε να δραστηριοποιείται, διοικητικά και καλλιτεχνικά, με την “Πολυφωνική”… Είναι έτσι;

Επιθυμώ να ευχαριστήσω το RECITAL και σένα προσωπικά, αγαπητέ μου Νίκο, για την ευκαιρία που μου δίδεται άλλη μία φορά, προκειμένου να έχω ‘’βήμα’’ στη μουσική αυτή ιστοσελίδα. Πρόσθετα, αν όχι πρώτιστα, θέλω να σ’ ευχαριστήσω για τις συλλυπητήριες ευχές σου, λόγω του οικογενειακού μας πένθους για την απώλεια της λατρευτής μου μητέρας, Βούλας, που υπήρξε όντως, όχι μόνον ιδρυτικό μέλος, αλλά και στυλοβάτης της ‘’Πολυφωνικής’’, επί 30ετία μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου και τέλος επίτιμη Πρόεδρος της, προσφέροντας στην κυριολεξία το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της, στη χορωδιακή πράξη και στον Οργανισμό μας, ιδιαίτερα, τα τελευταία 33 χρόνια. Με ανεξάντλητες δυνάμεις, μέχρι την καταλυτική στιγμή της φθοράς του χρόνου, με όπλα την αγάπη και την ανεξικακία, το χαμόγελο, την αισιοδοξία και την ανιδιοτέλεια, παράδειγμα προσφοράς στην κοινωνία μας, για τον κάθε άνθρωπο. Μ’ ένα τεράστιο κοινωνικό έργο, για το οποίο η τοπική κοινωνία, πλειστάκις την επιβράβευσε, με αριστεία, παρασημοφορήσεις και πάμπολλες διακρίσεις, που πάντα προσέκρουαν στη φυσική της μετριοφροσύνη. Αλλά πιστή στο δικό της ‘’καθήκον’’, μέχρι τη τελευταία στιγμή της πρόσκαιρης ‘’κοσμικής’’ παρουσίας της.

Ποια η οικογενειακή σου κατάσταση, σήμερα;

Νυμφευμένος από το 1980, με τη Μαρία Ολιβιέρη- Σολωμού, ευτυχήσαμε συν Θεώ, να αποκτήσουμε δύο υπέροχα παιδιά, τον Κωνσταντίνο και τον Αλέξανδρο, που πρόσφατα παντρεύτηκε τη Βίλλυ Μουρτά και μας χάρισαν το πρώτο εγγονάκι, που τα ίδια τα παιδιά, θέλησαν να του δώσουν το όνομα ενός εκ των παππούδων του: Σταύρος. Ο Κωνσταντίνος μας, εργάζεται στη Θεσσαλονίκη, ενώ ο Αλέξανδρος μας και η οικογένεια του διαβιούν, ακριβώς απέναντι από το πατρικό μας σπίτι στα Ψηλαλώνια. Είναι ευτυχές γεγονός, πως μετά την ‘’αναχώρηση’’ της μητέρας μου, η συχνή ανάμεσα μας παρουσία τους, μετριάζει την ισχυρή απουσία της.

Πες μου για το καθαυτού επάγγελμά σου…

Τραπεζικός. Προσλήφθηκα στην Εμπορική Τράπεζα μετά από εξετάσεις το 1971, ερχόμενος 2^ος στην τότε σειρά κατάταξης των νεοπροσληφθέντων. Εργάστηκα επί 33 συναπτά χρόνια, υπηρετώντας στο Κεντρικό Κατάστημα της Πάτρας, ενώ παράλληλα άσκησα το επάγγελμα του καθηγητή μουσικής [ανώτερα θεωρητικά], στην ιδιωτική Ωδειακή εκπαίδευση, στην οποία και δίδαξα επί 40ετία [Ελληνικό Ωδείο, Ωδείο ‘’Αρίων’’, ‘’Αχαϊκό’’ Ωδείο, Ωδείο ‘’ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΗΣ’’.

Αν και γνωριζόμαστε τόσα χρόνια, δεν σ’ έχω ρωτήσει, πώς ήρθες σ’ επαφή με τη μουσική και, ιδιαίτερα, με τη χορωδιακή… δεδομένου, πως, επαγγελματικά, δεν είχες σχέση…

Μέγιστη αιτία ήταν η μητέρα μου. Μουσοτραφής η ίδια [έπαιζε πιάνο από μικρής ηλικίας- κατά το πρότυπο εκείνης της εποχής, αφού τα γαλλικά και αργότερα τα γερμανικά και το πιάνο, ήταν μέσα στην εξωσχολική μόρφωση, με την οποία οι γονείς της την είχαν εφοδιάσει], αλλά και από ηλικίας 16 ετών μέλος διαφόρων χορωδιών της πόλης μας. Αντιλαμβάνεστε πως ζούσα σε ένα μουσικό περιβάλλον, με σοβαρά ακούσματα κλασσικής και χορωδιακής μουσικής. Πάραυτα, στο Ωδείο, άρχισα να φοιτώ σε σχετικά μεγάλη, για τα σημερινά δεδομένα, ηλικία, της Δ΄ τάξης του Εξαταξίου Γυμνασίου. Παράλληλα μαθητής ων, της Ε΄ τάξης, συμμετείχα για πρώτη φορά στη Μικτή Χορωδία της Πατραϊκής Μαντολινάτας, της οποίας αργότερα υπήρξα και Καλλιτεχνικός Διευθυντής.

Στο “μαεστριλίκι”, πες μου, πώς καθιερώθηκες και, μάλιστα, όπως όλοι παραδέχονται, εξελίχθηκες σ’ έναν πολύ καλό χορωδιακό μαέστρο…

Η ενασχόληση μου με τη διεύθυνση της χορωδίας, έχει να κάνει με την προηγούμενη θητεία μου ως χορωδός, γεγονός που προσωπικά θεωρώ, πως αποτελεί σημαντικό εφόδιο, για όποιον σκέπτεται τη ‘’διεύθυνση’’ χορωδίας. Περίπου το έτος 1978 και ενώ συνέχιζα τις σπουδές μου στο Ελληνικό Ωδείο της Πάτρας με εξαιρετικούς καθηγητές [Δημήτρης Σινούρης, Χρήστος Ξανθάκης, Γιώτα Σαραβάλου, Ελένη Αθανασοπούλου, Ουρανία Νικολοπούλου, Στέλλα Κούρτη, Σούλα Τζελάτη κ.α.], οι τότε διοικούντες, προσέβλεπαν στο πρόσωπο μου, τον αυριανό διευθυντή της χορωδίας, λόγω προφανώς του νεαρού της ηλικίας μου και της πιθανολογούμενης εξέλιξης. Διηύθυνα για πρώτη φορά τη Μικτή Χορωδία της Πατραϊκής Μαντολινάτας, στο Δημοτικό Θέατρο της Πάτρας, σε μια βραδιά για το έτος ‘’Σούμπερτ’’ και αμέσως μετά στο πλαίσιο του διαγωνισμού του Χορωδιακού Φεστιβάλ Αθηνών [Καλλιτεχνικός Διευθυντής: Θρασύβουλος Κάββουρας], που οργάνωνε η Εμπορική Τράπεζα στο ‘’Athens Hilton’’, ενώ το 1980 ανέλαβα και τα καθήκοντα του Καλλιτεχνικού Διευθυντού του Συλλόγου, με κορύφωση της τότε ενασχόλησης μου, το Γ΄ βραβείο, στον ίδιο διαγωνισμό μετά από ένα χρόνο. Το 1983 ίδρυσα την ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΗ [αναλαμβάνοντας παράλληλα και την Καλλιτεχνική Διεύθυνση της ‘’Αρμονίας’’ Πρέβεζας, θέση που διατήρησα έως το 1990] και έκτοτε η καλλιτεχνική μου πορεία, απέκτησε τελείως διαφορετικά χαρακτηριστικά. Δυστυχώς και παρά την επιτυχή συνέχεια των Ωδειακών μουσικών μου σπουδών, δεν υφίστατο η δυνατότητα Πανεπιστημιακής μόρφωσης και ως εκ τούτου περιορίστηκα σε παρακολούθηση σοβαρών διεθνών και εγχωρίων σεμιναρίων, δίπλα σε καταξιωμένους Μαέστρους [Erdei, Parkai, Κοντογεωργίου, κ.α.] οι οποίοι και μου ‘’άνοιξαν’’ τους ορίζοντες για τη χορωδιακή πράξη. Γεγονός για το οποίο τους είμαι ευγνώμων. Αργότερα είχα την τύχη να παρακολουθήσω τα ‘’περίφημα’’ Συμπόσια της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας χορωδιών και να συναντήσω τα μεγαλύτερα ονόματα της σύγχρονης χορωδιακής πράξης, στην Ολλανδία, στις ΗΠΑ, στην Ιαπωνία, στη Δανία, στη Σουηδία, στη Γαλλία και στην Ουγγαρία. Αλλά στη μουσική δεν υπάρχει τέλος. Υπάρχει συνέχεια και μία διαρκής αναζήτηση, για την εξέλιξη της χορωδιακής πράξης. Γνώση, λοιπόν και κτήση εμπειρίας.

Όμως, εκτός των “μαεστρικών” δυνατοτήτων σου, διαθέτεις και διοικητικά προσόντα, κάτι, που, φαίνεται μέσα από τις πάμπολλες, ποικίλες και επιτυχημένες δραστηριότητες της “Πολυφωνικής” και όχι μόνο…… Αυτό, πώς προέκυψε;

Θεωρώ, πως η διοικητική ενασχόληση μου με το Σώμα Ελλήνων Προσκόπων, επί 25ετία, μου έδωσε τα φόντα, ώστε να ασχοληθώ συστηματικά με το διοικητικό μέρος της χορωδιακής μουσικής. Καθ’ όλου, πιστέψτε με, εύκολη υπόθεση, αφού και εδώ, οι γνώσεις θα πρέπει να ‘’παντρευτούν’’ με την κτήση εμπειριών, σε συνδυασμό με τις επιλογές των ‘’συνεργατών’’, που κάθε φορά θα πρέπει να ενστερνίζονται το όραμα εκείνο, που σαν ‘’καλλιτεχνικός ηγέτης’’ έχεις να καταθέσεις. Αν πρέπει να αναφέρω με 4 λέξεις, τη φιλοσοφία ενός οράματος και ενός καλλιτεχνικού στόχου, τότε θα περιοριστώ σε αυτές: Συνέπεια, πειθαρχία, οργάνωση και προγραμματισμός.

Σήμερα, η Πολυφωνική, εμφανίζεται και δραστηριοποιείται, ως ένας μικρός πολιτιστικός Οργανισμός· είναι έτσι; πόσα και τι τμήματα διαθέτετε; οικονομικά, πώς τα βγάζετε πέρα;

Ήταν μέρος του οράματος μας, το 1983, όταν ιδρύσαμε την ‘’Πολυφωνική’’, με δύο τμήματα: τη Μικτή και την Παιδική Χορωδία. Συν τω χρόνω, αλλά αργά και μεθοδικά, το όραμα γιγαντώθηκε και σήμερα ο Οργανισμός της ‘’ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΗΣ ΧΟΡΩΔΙΑΣ ΠΑΤΡΑΣ’’ [Μουσικός Οργανισμός, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα], φιλοξενεί πέραν των 700 συμπολιτών μας, που δραστηριοποιούνται στα 10 τμήματα του: ΠΡΟΠΑΙΔΙΚΗ ΧΟΡΩΔΙΑ, ΠΑΙΔΙΚΗ ΧΟΡΩΔΙΑ, ΝΕΑΝΙΚΗ ΧΟΡΩΔΙΑ, ΜΙΚΤΗ ΧΟΡΩΔΙΑ, ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΣ ΧΟΡΟΣ, Γ.Φ.Σ.’’ΕΜΜΕΛΕΙΑ’’, ΦΙΛΑΡΜΟΝΙΚΗ ΟΡΧΗΣΤΡΑ, ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ, ΟΡΧΗΣΤΡΙΚΟ ΣΧΗΜΑ ‘’VIBRATO’’ και το ΩΔΕΙΟ της ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΗΣ. Στον ακανθώδη τομέα των Οικονομικών, θα σας αναφέρω πως ΟΥΔΕΜΙΑ στήριξη έχουμε από την Πολιτεία [κεντρική η τοπική] και το ετήσιο κόστος λειτουργίας μας [ενοίκια, λειτουργικά έξοδα κ.λπ.], που αγγίζει τις € 70.000.- [σημ.- δεν αμείβεται κανένα διοικητικό η καλλιτεχνικό στέλεχος μας], εξυπηρετείται από 4 πηγές: α] Συναυλίες του Οργανισμού, με ύπαρξη πιστωτικού υπολοίπου, β] ιδιώτες χορηγοί που συμβάλλουν στις συναυλίες, γ] ετήσιο υπόλοιπο χρήσης του Ωδείου μας και

δ] αυτοχρηματοδότηση [σύστημα συνδρομών των μελών μας, το οποίο καλύπτει το 70% του ετήσιου προϋπολογισμού του Οργανισμού].

Είσαι ένα παράδειγμα προς μίμηση· ένας ιδεώδης εθελοντής, που εργάζεται στα “άμισθα” κοινά· ασχολείσαι από “τ’ άγρια χαράματα μέχρι τ’ άγρια μεσάνυχτα” -ακόμη και Κυριακές και αργίες- χωρίς γογγυσμό και χωρίς αμοιβή! Παράλληλα, μέχρι πρότινος, είχες τη δουλειά σου, όπως και την οικογένειά σου είχες κι έχεις… Πώς συμβιβάζονται όλα αυτά; μήπως, το παρακάνουμε κάποιοι;

Οι διαπιστώσεις σου, δεν απέχουν το παραμικρό, της πραγματικότητας .Όλα γίνονται με τεράστιο κόστος, στο βωμό αυτού που στοχεύεις και αγαπάς και εάν για σένα αποτελεί, αυτοσκοπό ζωής. Όχι ασφαλώς, για προσωπική καταξίωση [αυτή υπάρχει έτσι αλλιώς στους καλλιτέχνες], αλλά για την εσώτερη ανάγκη, ανιδιοτελούς προσφοράς στην κοινή υπόθεση του Πολιτισμού, από το μετερίζι που ο καθένας επιλέγει. Ασφαλώς ότι και να γράψω, θα είχε το χαρακτήρα του ανέφικτου, αν δεν υπήρχε η ‘’πλήρης και καθολική κατανόηση’’ της οικογένειάς μου, η οποία εδώ και 45 χρόνια μου συμπαρίσταται, συνοδοιπορώντας σε αρκετές περιόδους, στις καλλιτεχνικές μας διαδρομές. Θα σας πω όμως και τούτο: Όταν μου δόθηκε η ευκαιρία, να φύγω για το εξωτερικό, προκειμένου να συνεχίσω σπουδές και καριέρα, προτίμησα την παραμονή μου στην Πάτρα, εντός των τειχών της οικογένειας και της ‘’Πολυφωνικής’’.

Ποια τα προσόντα ενός άξιου διοικητικού;

Η απάντηση μου, ίσως, να υποκρύπτει υποκειμενικά στοιχεία. Πιστεύω, όμως, πως η δυνατότητα της σύνθεσης των απόψεων, εντός μιας διοικητικής ομάδας, πρέπει να συνάδουν με τη συνέπεια και την αποφασιστικότητα, στην εκτέλεση των καθηκόντων που οι κανονισμοί του χώρου επιβάλλουν, τη νηφαλιότητα στη λήψη των αποφάσεων, την οξυδέρκεια, την κατανόηση διαφορετικών αντιλήψεων, την αποδοχή της αρχής της πλειοψηφίας, την κατάθεση χρόνου, ώστε να εξυπηρετούνται και να καλύπτονται οι πάσης φύσεως υποχρεώσεις, την αποφυγή όξυνσης στις σχέσεις μεταξύ των διοικούντων μελών. Γενικά ο εκλεγμένος διοικητικός, θα πρέπει να παραμένει στην ‘’υπηρεσία’’ των μελών του χώρου του, προσφέροντας με επάρκεια τις γνώσεις και τις εμπειρίες του και δικαιολογώντας, κάθε φορά, την εμπιστοσύνη της ομάδας στο πρόσωπο του.

Ποια τα προσόντα ενός άξιου μαέστρου;

Ανέφερα και πρωθύστερα, το συνδυασμό των γνώσεων και της εμπειρίας. Προσθέτω: ηγετικές ικανότητες, δυνατότητα επικοινωνιακή με τα μέλη της χορωδίας του, αλλά και συνεργατική με τα μέλη της εκάστοτε διοίκησης. Συναθροίζω: ήθος, φυσική ευγένεια, εργατικότητα, συνέπεια, σοβαρότητα, αυτοπειθαρχία, αυτογνωσία, οργανωτικότητα, διορατικότητα, διαρκή ενημέρωση περί τη χορωδιακή πράξη, συστηματική και συνεχής μελέτη έργων, επιμόρφωση και συμπλήρωση των σπουδών του, επιλογή των συνεργατών του, αυστηρότητα αλλά και δικαιοσύνη. Ο ιδεατός Μαέστρος, ίσως είναι θεωρία, γιατί όλοι είμαστε άνθρωποι. Οφείλουμε όμως να στοχεύουμε σε δημιουργία προσωπικότητας, της οποίας η επιτυχία να μη προσθέτει έπαρση χαρακτήρα και αλαζονική συμπεριφορά, που να εμφορείται από ιδανικά τα οποία θα του χαρίσουν τη δυνατότητα να βαδίσει στο δύσκολο μονοπάτι της χορωδιακής πράξης, ακόμα και αν τα αγκάθια του δύσβατου της διαδρομής, τον πληγώνουν. Η κατάληξη της κάθε διαδρομής, είναι μέρος της ζωής, γεμάτο χαρά και με το χαμόγελο της επιτυχίας.

Τι τμήματα διατηρεί, σήμερα, η “Πολυφωνική”; τι αριθμό εκδηλώσεων έχετε, περίπου, κατ’ έτος… και τι είδους εκδηλώσεις είναι αυτές;

Τα τμήματα της ‘’Πολυφωνικής’’ τα περιέγραψα ήδη. Μαζί τους πραγματοποιούμε 60 έως 70 εκδηλώσεις το χρόνο. Αφορούν σε συναυλίες, το μεγαλύτερο μέρος, εντός ή εκτός Ελλάδος, μεγάλα θεματικά γεγονότα [Χριστουγεννιάτικο Κοντσέρτο], συνεργασίες με επιφανείς καλλιτέχνες ή ορχηστρικά σχήματα, παραστάσεις θεατρικές, συμμετοχές σε Φεστιβάλ- Συναντήσεις Χορωδιών, συμμετοχές σε χορωδιακούς διαγωνισμούς εγχώριους ή διεθνείς, ρεσιτάλ, συναυλίες καθηγητών μουσικής και προβολή νέων μουσικών, συναυλίες κοινωνικού ή θρησκευτικού περιεχόμενου κ.α.

Στο εξωτερικό, πού και πού έχεις εμφανιστεί…; ποιες οι διακρίσεις σου με την “Πολυφωνική”… εντός κι εκτός Ελλάδας;

Στα 33 χρόνια της δραστηριότητας της, η ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΗ με τα τμήματα της, έδωσε πάνω από 1000 συναυλίες σε όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό μετέχοντας παράλληλα, στα πλέον έγκριτα διεθνή Φεστιβάλ χορωδιακής μουσικής της χώρας μας αλλά και της ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ, ΑΓΓΛΙΑΣ, π. ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑΣ, ΙΤΑΛΙΑΣ, ΙΣΠΑΝΙΑΣ, ΟΥΓΓΑΡΙΑΣ, ΠΟΛΩΝΙΑΣ, ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ, ΒΕΛΓΙΟΥ, ΟΥΑΛΙΑΣ, ΑΥΣΤΡΙΑΣ, ΤΣΕΧΙΑΣ, ΣΛΟΒΑΚΙΑΣ, ΡΟΥΜΑΝΙΑΣ, ΣΟΥΗΔΙΑΣ, ΚΥΠΡΟΥ, ΣΕΡΒΙΑΣ, ΓΑΛΛΙΑΣ, ΒΟΣΝΙΑΣ-ΕΡΖΕΓΟΒΙΝΗΣ, ΤΟΥΡΚΙΑΣ και ΙΑΠΩΝΙΑΣ.

Έχει βραβευτεί σε 82 διεθνείς και εθνικούς διαγωνισμούς με κορύφωση την ανάδειξη της, ως καλύτερη Ελληνική χορωδία, κατακτήσασα το GRAND PRIX των Ελληνικών χορωδιών στο διεθνή διαγωνισμό της Αθήνας το 1994. Επίσης έχει βραβευτεί με 6 χρυσά μετάλλια στην Αθήνα, Ρόδο, Φλωρεντία Ιταλίας, Κωνσταντινούπολη Τουρκίας και Καλαμάτα [Παιδική χορωδία, 2003-2004, 2012, 2014, 2015, Νεανική Χορωδία 2015], χρυσό μετάλλιο στη Ναύπακτο [Μικτή Χορωδία 2003], 2 χρυσά μετάλλια στην Αθήνα και Πρέβεζα [Βυζαντινός χορός 1997, 2000], 6 χρυσά μετάλλια στην Αθήνα [Παιδικό χορωδιακό εργαστήρι- Γ.Φ.Σ. ‘’Εμμέλεια’’ 2001-2004 έως 2007], 7 ασημένια μετάλλια στη Βιέννη Αυστρίας, Νιιρεγκιχάζα Ουγγαρίας, Φλωρεντία Ιταλίας, Πρέβεζα, Αθήνα και Καλαμάτα [Γυναικεία Χορωδία Δωματίου & Μικτή Χορωδία 2004, 2015- Παιδική Χορωδία 2006, 2007, 2008, 2012], Ειδικό Βραβείο καλύτερης ερμηνείας έργου σύγχρονου συνθέτη, στη Φλωρεντία της Ιταλίας [Παιδική 2012], 2 χάλκινα μετάλλια στο διεθνή διαγωνισμό χορωδιών δωματίου της Τακαρατσούκα Ιαπωνίας το 1993 [Χορωδία Δωματίου] και δύο χάλκινα μετάλλια στη 1η Ολυμπιάδα χορωδιών στο Λιντς της Αυστρίας [Μικτή χορωδία, 2000].

Πού και σε τι διαφέρουν οι χορωδίες εξωτερικού από τις ελληνικές;

Ένα σημαντικό κεφάλαιο είναι η παράδοση. Δεν είναι δυνατόν να συγκριθούμε με τη Σουηδία ή τη Γερμανία ή την Ουγγαρία, όπου η χορωδιακή μουσική αποτελεί μεγάλο τμήμα της εγχώριας παράδοσης. Σημαντική επίσης παράμετρος διαφορών είναι η παιδεία μας, που ουδεμία ή έστω μικρή σχέση έχει με την παιδεία των Ευρωπαϊκών- τουλάχιστον- χορωδιών. Όταν η μελέτη της χορωδιακής πάρτης, αποτελεί ‘’αυτονόητο’’ για τους περισσότερους ερασιτέχνες των Ευρωπαϊκών κρατών, αντιλαμβάνεται κανείς τον ηρωισμό του Έλληνα Μαέστρου- Διευθυντή Χορωδίας, που καλείται να οργανώσει ένα χορωδιακό τμήμα, του οποίου τα μέλη, δεν έτυχε να έχουν έστω και στοιχειώδεις μουσικές γνώσεις. Επειδή όμως στους κανόνες, πάντα υπάρχουν και εξαιρέσεις, θα πρέπει να δεχθούμε πως τις τελευταίες δεκαετίες [μετά το 1980], με την άνοδο του μουσικού επιπέδου της χώρας μας και την παρουσία νέων μουσικών, με μεγάλες γνώσεις, περί τη χορωδιακή πράξη, ασφαλώς δημιουργούνται συνθήκες ευνοϊκότερες, σε σχέση με το παρελθόν, ενώ δεν παύουν να υπάρχουν αξιολογότατα χορωδιακά συγκροτήματα που δρέπουν δάφνες σε διεθνείς διαγωνισμούς, ‘’εκπροσωπώντας’’ την Ελλάδα μας, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Σε κάθε περίπτωση όμως, υπολειπόμαστε σοβαρά από τη χορωδιακή μουσική του εξωτερικού.

Είσαι γνώστης των παλιών και νέων ελληνικών χορωδιών… Πού διαφέρει το, τότε, με το, σήμερα;

Η άνοιξη της Ελληνικής χορωδιακής μουσικής, σημειώθηκε μετά το 1975, με τις εμπνευσμένες, άοκνες και δημιουργικές προσπάθειες του αείμνηστου Μο Θρασύβουλου Κάββουρα, δια των εξαίρετων και αλήστου μνήμης διοργανώσεων: Χορωδιακού Φεστιβάλ Αθηνών και Διεθνούς Χορωδιακού Φεστιβάλ Αθηνών, μέσω των οποίων, η ποιότητα των χορωδιών αντίκρυσε την ανιούσα πορεία της. Παράλληλα με την παρουσία επιφανών Μουσουργών και Μαέστρων [Μιχάλης Αδάμης, Στέφανος Βασιλειάδης, Γιάννης Μάντακας, Αντώνης Κοντογεωργίου και μεταγενέστεροι], δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για την ανέλιξη της Ελληνικής χορωδιακής πράξης. Η κεντρική εξουσία, δυστυχώς σήμερα σε επίπεδο χορωδιακής μουσικής, μάλλον ‘’σφυρίζει αδιάφορα’’ και ο κλήρος πέφτει στους ‘’γενναίους’’, αλλά και τόσο ‘’μόνους’’ Μαέστρους, που αγωνίζονται, ακόμα και μέχρις εσχάτων [Αλέκος Παπαγιαννόπουλος, Γιάννης Καρκάλας, Γιώργος Κακίτσης, Ανδρέας Καρμπόνε, Φώτης Αλέπωρος και πολλοί άλλοι- ενδεικτική, άλλωστε, είναι αυτή η αναφορά των ονομάτων]. Οι νεότεροι πασχίζουν και επιμένουν. Αυτή είναι η ελπίδα της σύγχρονης χορωδιακής μουσικής στην πατρίδα μας και για να μην είμαστε απαισιόδοξοι και αρκετοί είναι, αλλά και ταλαντούχοι εξαιρετικά παρουσιάζονται στην Ελληνική χορωδιακή σκηνή.

Τα ωραιότερα ακούσματα, ποιων ελληνικών χορωδιών σου έχουν μείνει, και με ποιους μαέστρους;

Μέντορας μου θεωρώ πως είναι ο σεβαστός μου, Αλέκος Παπαγιαννόπουλος με τις Χορωδίες Κορίνθου και ΟΤΕ. Τα ακούσματα αυτής της χορωδίας, αντηχούν σε κάθε μου βήμα και δειγματίζουν την όλη μου καλλιτεχνική υπόσταση. Πρόσθετα ο φίλος μου Γιάννης Καρκάλας με τη Δημοτική Χορωδία του Βόλου, ο αείμνηστος και προσφιλής μου Θρασύβουλος Κάββουρας με τη χορωδία της Εμπορικής Τράπεζας, αλλά και το φαινόμενο της χορωδιακής σύνθεσης και ερμηνείας, Αλέκος Αινιάν, με τη γυναικεία του χορωδία και όχι μόνον, αποτέλεσαν ινδάλματα και παραδείγματα προς μίμηση. Στον τομέα της χιλιοπαρεξηγημένης καντάδας, ασφαλώς θα θυμηθώ τον αείμνηστο Φώτη Αλέπωρο με την Κεφαλλονίτικη Χορωδία και Μαντολινάτα. Αν θα έπρεπε να αναφερθώ και στις λεγόμενες ‘’επαγγελματικές’’ χορωδίες, τότε αναφανδόν το όνομα του Αντώνη Κοντογεωργίου και της Χορωδίας της ΕΡΤ, κατέχουν την πρώτη θέση και μακράν άλλων. Ευτύχησα να τους γνωρίσω και να συνυπάρξω αρκετά μαζί τους. Θεωρώ τον εαυτόν μου ευλογημένο, από τις συναντήσεις μου με αυτές τις προσωπικότητες.

Μίλησέ μου για τον αείμνηστο, Θρασύβουλο Κάββουρα…

Όταν φεύγει από κοντά σου, ο άνθρωπος στον οποίο οφείλεις σημαντικό τμήμα της προσωπικής σου διαδρομής, δεν μπορεί, παρά να αισθάνεσαι την αναγκαιότητα της απονομής μιας τιμής, αντάξιας της δικής του προσφοράς.

Μιας προσφοράς, που με κάθε ανιδιοτέλεια, ο ακούραστος αυτός μύστης της χορωδιακής πράξης και του λυρικού τραγουδιού, υπηρέτησε μέχρι το τέλος της ζωής του, όταν η επάρατος σταμάτησε τα ακάματα βήματα του.

Ρομαντικός στις πεποιθήσεις του, διεκδικητικός στις αναζητήσεις του, αγαπητός και σεβαστός στα μέλη της Ελληνικής χορωδιακής κοινότητας, φίλος και συνεργάτης με το σύνολο των κριτών της παγκόσμιας μουσικής χορωδιακής σκηνής, αφού ο ίδιος τίμησε με την παρουσία του ως κριτής, πλείστους όσους διεθνείς διαγωνισμούς χορωδιών.

Ευτύχησα, να τον γνωρίσω προσωπικά, συνάδελφοι όντες στην τ. Εμπορική Τράπεζα. Ευτύχησα, να συνεργαστώ σε πάμπολλες όσες συναυλίες και χορωδιακά γεγονότα. Ευτύχησα, να τον συναντήσω ως Καλλιτεχνικό Διευθυντή, στους χορωδιακούς διαγωνισμούς του Χορωδιακού Φεστιβάλ Αθηνών και του Διεθνούς Χορωδιακού Φεστιβάλ Αθηνών, που ο ίδιος δημιούργησε με όραμα και ιδιαίτερη αγάπη και φροντίδα για τη χορωδιακή πράξη στη χώρα μας.

Όσοι τον γνωρίσαμε του οφείλουμε. Όσοι δεν τον γνώρισαν, ας διδαχτούν από το τεράστιο έργο, που άφησε ως πολύτιμη παρακαταθήκη στην Ελληνική χορωδιακή μουσική.

Γεννήθηκε στον Πύργο Ηλείας. Σπούδασε μουσική στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ίδρυσε και διηύθυνε έως τη συνταξιοδότηση του, την καταξιωμένη Χορωδία της Εμπορικής Τράπεζας, με την οποία έδωσε εκατοντάδες συναυλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό, βραβευθείς κατ’ επανάληψη μαζί της.

Ίδρυσε και υπήρξε Καλλιτεχνικός Διευθυντής, το Χ.Φ.Α. [Χορωδιακό Φεστιβάλ Αθηνών], το ΔΙ.ΧΟ.Φ.Α. [Διεθνές Χορωδιακό Φεστιβάλ Αθηνών], το Δ.Χ.Φ.Ρ. [Διεθνές Χορωδιακό Φεστιβάλ Ρόδου] και το Δ.Φ.Κ. [Διεθνές Φεστιβάλ Κύπρου].

Επίσης δημιούργησε, την ‘’Αθηναϊκή Πολυφωνία’’, ανδρική χορωδία δωματίου, με εξειδίκευση στη μουσική της Αναγέννησης και στους κλασσικούς δημιουργούς και με την οποία κατέκτησε Α’ Βραβείο και χρυσό Μετάλλιο στο Διεθνές Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου της Takarazuka Ιαπωνίας [μία από τις πολλές διεθνείς διακρίσεις, που κόσμησαν την καλλιτεχνική του πορεία], ενώ υπήρξε και Πρόεδρος και Καλλιτεχνικός Διευθυντής, του ‘’Συνδέσμου Φίλων Χορωδίας’’.

Παράλληλα, υπήρξε ιδρυτικό μέλος των Μουσικών Εταιρειών “International Choral Network”, που εδρεύει στο Marktoberdorf της Γερμανίας και “International Federation for Choral Music”, που εδρεύει στις ΗΠΑ. Υπήρξε μέλος της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών και βραβεύτηκε από το Δήμο Αθηναίων με τον εξαιρετικό Τίτλο, του ‘’Επίτιμου Πολίτη της Αθήνας’’.

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ασχολήθηκε ιδιαίτερα με το λυρικό τραγούδι, διδάσκοντας και διευθύνοντας ο ίδιος προσωπικά, πολλές παραστάσεις από Όπερες, με καταξιωμένους Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες στην Αθήνα και την Πάτρα.

Πώς διδάσκεις ένα ξενόγλωσσο κομμάτι στη χορωδία σου;

Με δεδομένο πως το σύνολο των μελών της ‘’Μικτής’’ χορωδίας της ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΗΣ, την οποία έχω την τιμή να διευθύνω από ιδρύσεως της, γνωρίζει τουλάχιστον την αγγλική, δεν αντιμετωπίζω θέμα ιδιαίτερο στην εκμάθηση. Αν θα έπρεπε να απευθύνομαι σε χορωδούς, που δε γνωρίζουν ξενόγλωσση ανάγνωση, όφειλα να συνεργαστώ μαζί τους, με εξειδικευμένο γνώστη της ξένης γλώσσας, στην οποία είναι γραμμένο ένα έργο [θέμα προφοράς, ιδιωματισμών, τονισμών λέξεων, μετάφρασης του κειμένου κ.λπ.], ενισχύοντας την προσπάθεια του χορωδού, καταγράφοντας με ελληνικούς χαρακτήρες την προφορά των λέξεων [τρόπος όχι ιδιαίτερα ασφαλής]. Προσωπική μου εκτίμηση στην περίπτωση μη γνώσης των χορωδών, να αποφεύγεται η χρήση κειμένων ξενόγλωσσων και μάλιστα ιδιαίτερα δύσκολων [γερμανικό ή γαλλικό κείμενο π.χ. με ιδιαιτερότητες στην προφορά και όχι μόνον], με μικρή εξαίρεση του λατινικού κειμένου, χωρίς να σημαίνει πως και σε αυτό δεν υπάρχουν σοβαρές δυσκολίες, λόγω της ιδιαιτερότητες της προφοράς του, από χώρα σε χώρα.

Ποιος πρέπει να είναι ο μαέστρος μιας παιδικής χορωδίας; άντρας ή γυναίκα, και γιατί;

Έχουμε παγκοσμίως αλλά και εγχωρίως, θαυμάσια αποτελέσματα είτε με άνδρα, είτε με γυναίκα Μαέστρο παιδικής χορωδίας. Το θέμα δεν είναι το φύλλο. Αλλά η ικανότητα και η δεινότητα του διευθυντού της χορωδίας, να προσεγγίσει την ‘’παιδική’’ ηλικία, με τις τόσες ιδιαιτερότητες της και με τα τόσα αδιερεύνητα στοιχεία που κρύβει η ψυχή του παιδιού, στην περίοδο που η προσωπικότητα του διαπλάθεται.

Η παιδαγωγική επάρκεια του Μαέστρου, είναι, προσωπικά για μένα, το πρώτιστο στοιχείο, που πρέπει να διαθέτει ο ενασχολούμενος με το θέμα της Παιδικής χορωδίας. Δεύτερο στοιχείο αποτελεί, η καλλιτεχνική του γνώση, αλλά και η ικανότητα, να μεταδώσει στα παιδιά την αγάπη για τη χορωδιακή μουσική, μέσα σε κλίμα χαράς, σεβασμού αλλά και ελεγχόμενης αυστηρότητας. Μη διαφεύγει το γεγονός, πως ο Μαέστρος, ανάλογα βέβαια από το κλίμα που καλλιεργεί, ‘’ηρωποιείται, θεοποιούμενος’’ από τα παιδιά, που τον συναναστρέφονται. Γι’ αυτό ακριβώς είναι εξαιρετικά θεμελιώδες, όσον και εξαιρετικά δύσκολο, το έργο του Διευθυντή Παιδικής χορωδίας.

Έχουν ωφελήσει τα ΠΑ.ΣΥ.ΧΟ.; τι θέλουν για να πάνε καλύτερα; Όταν οργανώσατε το δικό σας ΠΑ.ΣΥ.ΧΟ. στην Πάτρα -ένα από τα δυο τρία

πιο καλά-, παράλληλα, οργανώσατε και ένα “Συμπόσιο…”· αυτό, γιατί, στη συνέχεια δεν επαναλήφθηκε;

Ήμουν και εξακολουθώ να είμαι θιασώτης των ΠΑΣΥΧΟ, στα οποία μετέχω από θεσπίσεως τους [Χορωδία Τρίπολης 1991] ανελλιπώς- πλην μιας ή δύο εξαιρέσεων- είτε ως εισηγητής, είτε ως Σύνεδρος, θεωρώντας, πως είναι εξαιρετικά χρήσιμα, αν και άτυπα, για την προαγωγή της χορωδιακής πράξης στη χώρα μας. Χρήσιμα χωρίς αμφιβολία, ακόμα και στην περίπτωση της συρρίκνωσης τους, είτε στην πρόσκρουση τους με εγγενείς και οικονομικές αδυναμίες, είτε στη συνάντηση τους με την αδιαφορία πολλών χορωδιακών φορέων. Οι συμμετέχοντες διοικητικοί ή καλλιτέχνες, ΠΑΝΤΑ έχουν να ‘’λάβουν’’, άρα και να ωφεληθούν στην πορεία τους, συναντώντας φίλους και ανταλλάσσοντας σκέψεις και απόψεις, αλλά και υιοθετώντας πολύτιμες συμβουλές και τεχνικά χαρακτηριστικά από τις εισηγήσεις που γίνονται.

Αν μιλήσουμε για το δεύτερο εκ των ΠΑΣΥΧΟ που οργανώσαμε στην Πάτρα, θα πρέπει να αναφερθώ στην σκέψη που επικράτησε το 2006, ώστε παράλληλα με την Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης ‘’Πάτρα 2006’’, να προβάλουμε στο μέτρο του εφικτού και τη χορωδιακή πράξη της χώρας μας. Η σκέψη αυτή, μας οδήγησε στην υλοποίηση του 1^ου Διεθνούς Συμποσίου Χορωδιακής Μουσικής, στα πρότυπα των Συνεδρίων της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Χορωδιών, εκ παραλλήλου με το 15^ο ΠΑΣΥΧΟ, στις εγκαταστάσεις του Συνεδριακού και Πολιτιστικού Κέντρου του Πανεπιστημίου Πατρών. Δύσκολο εξαιρετικά εγχείρημα, που συγκέντρωσε 1.500 άτομα από την Ελλάδα και το εξωτερικό, μεταξύ των οποίων 17 χορωδιακά και ορχηστρικά συγκροτήματα, 45 εισηγητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό και πέραν των 500 Συνέδρων, σε ένα τριήμερο γεμάτο Συνεδρίες, συναυλίες και λοιπές εκδηλώσεις. Κόστος; € 200.000.- που καλύφθηκε από χορηγίες κατά 90% και από τις συμμετοχές των μελών του Συμποσίου- Συνεδρίου. Γίνεται παγκοίνως αντιληπτό, πως αυτές οι οικονομικές δυνατότητες, σήμερα και εν μέσω κρίσεως μάλιστα, όχι απλώς δεν υπάρχουν, αλλά θα ήταν και παντελώς ‘’ανόητο’’ να στοχεύσουμε σε κάτι παρεμφερές. Δυστυχώς μερικά γεγονότα, γίνονται ΜΟΝΟΝ μία φορά. Εκτός αν συνθήκες το επιτρέπουν.

Ε.Χ.Ε. ή ΣΤΕΓΗ και γιατί; ή μήπως κάτι άλλο;

Όταν ο αείμνηστος Φώτης Αλέπορος, ίδρυσε την ΕΝΩΣΗ ΧΟΡΩΔΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ, είχε στη σκέψη του, τη συνένωση των Ελληνικών χορωδιών, σ’ ένα συλλογικό όργανο, που θα προάσπιζε το κύρος της χορωδιακής πράξης και θα προωθούσε τα θέματα της στις Κρατικές υπηρεσίες, στοχεύοντας στην περαιτέρω ανέλιξη τους. Η παρέκκλιση καθ’ οδόν και προϊόντος του χρόνου, της αρχική φιλοσοφίας και των προθέσεων [που συνήθως οδηγούν στη ‘’διατήρηση’’ μιας ηγετικής καρέκλας], οδήγησε, τον επίσης αείμνηστο μουσουργό και δάσκαλο όλων μας, Στέφανο Βασιλειάδη, ώστε να ιδρυθεί και να οργανωθεί η ΣΤΕΓΗ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΧΟΡΩΔΙΩΝ, στην οποία και πρωτοστάτησα, όπως είναι γνωστό, με γνώμονα τη σκέψη μιας πλέον υγιούς μεταχείρισης, των κοινών στόχων και σκοπών. Στα 15 της χρόνια η ΣΤΕΓΗ έχει προσφέρει πολλά. Έχει δημιουργήσει τις συνθήκες εκείνες, μέσω των οποίων η Ελληνική χορωδία, μπορεί να ανακαλύψει τον συλλογικό της εκφραστή. Μέσα από δυσκολίες και με πενιχρές οικονομικές δυνατότητες των μελών της, τα οποία αριθμητικά ασφαλώς δεν καλύπτουν τα αρχικά οράματα. Παρακολουθώντας εκ του συστάδην, τις εργασίες της ΣΤΕΓΗΣ, μπορώ ανεπιφύλακτα να τονίσω, πως η φιλοσοφία της και ο τρόπος εργασίας της, βρίσκεται εν συνόλω, σε πλήρη αντιστοιχία με τις προθέσεις της Ελληνικής χορωδιακής πράξης. Οι γνωστοί λόγοι όμως, της πολυδιάσπασης [ΕΧΕ, άλλες παρεμφερείς ενώσεις], οι αποστάσεις των γεωγραφικών διαμερισμάτων, οι οικονομικές δυσκολίες της εποχής, δεν προσδίδουν τη δυνατότητα ενός μαζικού χορωδιακού κινήματος, που να καλύπτει όλα τα μήκη και τα πλάτη της Ελληνικής επικράτειας. Αυτή τη στιγμή, νομίζω πως η διατήρηση της ΣΤΕΓΗΣ και η, σε αυτήν συνένωση, όλων των Ελληνικών χορωδιακών δυνάμεων, φαντάζει ως ο πλέον εφικτός τρόπος για την επίτευξη των κοινών στόχων. Καθόλου εύκολη περίπτωση, λόγω της γνωστής μας νοοτροπίας και των προβλημάτων που υπάρχουν στη ‘’χορωδία’’ κάθε γωνιάς της Ελλάδος.

Σήμερα, ποιες είναι εκείνες οι ελληνικές χορωδίες που σ’ εντυπωσιάζουν αλλά και ποιοι μαέστροι;

Κινδυνεύω να παρεξηγηθώ, από φίλους και συναδέλφους, αν καταχωρήσω ονόματα χορωδιών και Μαέστρων. Άλλωστε δεν έχω ‘’πλήρη’’ άποψη για το σύνολο των Ελληνικών σχημάτων, τα οποία και πολλά και αξιόλογα είναι. Περιορίζομαι να καταθέσω την έκπληξη μου, όταν στον 1^ο Διεθνή διαγωνισμό Χορωδιών Καλαμάτας, τον Οκτώβριο του 2015, παρακολούθησα χορωδίες ‘’άγνωστες’’ σε μένα, αλλά με εξαιρετικό καλλιτεχνικό επίπεδο. Μήπως αυτό αποτελεί και ελπίδα για το μέλλον; Μακάρι!!!

Ευτύχησα και συνάντησα, συνεργαζόμενος μαζί τους, πολλές από τις Ελληνικές χορωδιακές ‘’Προσωπικότητες’’. Θεωρώ τον εαυτόν μου πραγματικά ευνοημένο της τύχης- το ανέφερα και σε άλλη ερώτηση σου-, που μου χάρισαν τη φιλία τους αλλά και τη δυνατότητα να τους γνωρίσω και να συνυπάρξω καλλιτεχνικά μαζί τους. Ας με συγχωρέσουν, για την αποφυγή αναγραφής του ονόματος τους και του υπέροχου έργου που χαρίζουν στην Ελληνική και όχι μόνον χορωδιακή πράξη.

Αν σου μένει ελεύθερος χρόνος, πώς τον διαθέτεις; άλλα χόμπι έχεις; τι μουσική ακούς και τι βιβλία διαβάζεις;

Χρόνος ασφαλώς και δεν περισσεύει στο ελάχιστο. Στην καθημερινότητα της εργασίας μου, η ακρόαση χορωδιακής- κλασικής μουσικής είναι το σύνηθες. Χωρίς αφορισμούς, όταν έχω ευχέρεια, προσπαθώ να ακροώμαι όλα τα είδη της μουσικής. Εκτός από τα ‘’σκουπίδια’’, που δυστυχώς έχουν καταφέρει να αλώσουν και τα ΜΜΕ αρκετές φορές.

Σταύρο, νομίζω, πως, κάπου εδώ πρέπει να σταματήσουμε, και να μην εξαντλήσουμε όλα τα θέματα, για να έχουμε παρακαταθήκη και γι’ άλλη φορά. Όμως, πριν, απάντησέ μου στο, πώς βλέπεις το μέλλον των ελληνικών χορωδιών μας…

Εκ πεποιθήσεως είμαι άνθρωπος της αισιοδοξίας. Ευελπιστώ στο καλύτερο μέλλον της χορωδιακής πράξης, με την εκπαιδευτική συνδρομή της Πολιτείας, όταν και εάν αυτή κάποτε έλθει [Μουσική Ακαδημία]. Ως τότε ‘’θαρσείτε’’ φίλοι και συνάδελφοι, με τη βεβαιότητα, πως το Πολιτιστικό έργο που ο καθένας παράγει, δεν θα είναι ο σπόρος του άγονου αγρού. Αλλά η βλάστηση της ανάπτυξης και της προαγωγής του χορωδιακού τραγουδιού της Ελλάδος μας.

 

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Ο Στ. Σολωμός γεννήθηκε στη Πάτρα. Σπούδασε ανώτερα θεωρητικά της μουσικής και πιάνο, με το μουσουργό Δημήτρη Σινούρη και τους καθηγητές θεωρητικών και πιάνου Χρήστο Ξανθάκη, Γιώτα Σαραβάλου, Σούλα Τζελάτη, Ελένη Σινούρη-Αθανασοπούλου και Ουρανία Νικολοπούλου, στο Ελληνικό και στο Αχαϊκό Ωδείο.
Έχοντας ιδιαίτερη αγάπη προς τη χορωδιακή μουσική ασχολήθηκε από μικρής ηλικίας, σαν χορωδός και σαν δημιουργός μικρών σχημάτων, ενώ παράλληλα παρακολούθησε σειρά σεμιναρίων διεύθυνση χορωδίας στην Ελλάδα και το εξωτερικό, όπως το 1984 το σεμινάριο ‘’ZOLTAN KODALY’’ στο Kέτσκεμετ της Ουγγαρίας και σεμινάρια με τον Αντώνη Κοντογεωργίου και τον Istvan Parkai.
Το 1979 ανέλαβε την Καλλιτεχνική διεύθυνση της ‘’ΠΑΤΡΑΪΚΗΣ ΜΑΝΤΟΛΙΝΑΤΑΣ-ΜΙΚΤΗΣ ΧΟΡΩΔΙΑΣ’’, θέση που διατήρησε μέχρι το Φεβρουάριο του 1983. Παράλληλα το Σεπτέμβριο του 1982 ανέλαβε την Καλλιτεχνική Διεύθυνση της χορωδίας ‘’ΑΡΜΟΝΙΑ ΠΡΕΒΕΖΑΣ’’, αλλά και τη διεύθυνση των δύο χορωδιών της [Παιδική και Μικτή], θέση που διατήρησε μέχρι το τέλος του 1990. Επίσης ίδρυσε το πραγματοποιούμενο ετησίως, Διεθνές χορωδιακό Φεστιβάλ Πρέβεζας, του οποίου επί 8ετία υπήρξε Καλλιτεχνικός Διευθυντής.
Τον Απρίλιο του 1983, ίδρυσε με μια ομάδα φιλόμουσων Πατρινών, την ‘’ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΗ ΧΟΡΩΔΙΑ ΠΑΤΡΑΣ’’ [10 τμήματα- άνω των 600 μελών], της οποίας σήμερα είναι Καλλιτεχνικός Διευθυντής, και διευθυντής της Μικτής χορωδίας του Οργανισμού.
Έχει δώσει περισσότερες από 1.300 συναυλίες στα 45 χρόνια της δραστηριότητας του, ως διευθυντής χορωδιών, σε όλη την Ελλάδα αλλά και στη Βουλγαρία, Αγγλία, π. Γιουγκοσλαβία, Ιταλία , Ισπανία, Ουγγαρία, Πολωνία, Γερμανία, Γαλλία, Βέλγιο, Ουαλία, Αυστρία, π. Τσεχοσλοβακία, Σλοβακία, Τσεχία, Βοσνία- Ερζεγοβίνη, Τουρκία, Σερβία, Σουηδία, Κύπρο και Ιαπωνία. Δίδαξε σε πολλά σεμινάρια χορωδιακής μουσικής, στην Ελλάδα και το Ισραήλ, πραγματοποίησε πληθώρα διαλέξεων και ομιλιών σε συνέδρια, τη ραδιοφωνία και την τηλεόραση, ενώ δημοσίευσε πολλά άρθρα, με ιδιαίτερη αναφορά στη χορωδιακή μουσική, σε εφημερίδες, περιοδικά και ιστοσελίδες.
Είναι κάτοχος των πτυχίων Ωδικής, Αρμονίας, Αντιστίξεως και Φούγκας, ενώ βραβεύτηκε σε 28 Εθνικούς και διεθνείς διαγωνισμούς χορωδιών, στους οποίους μετείχε με τη Μικτή χορωδία της ‘’ΠΑΤΡΑΙΚΗΣ ΜΑΝΤΟΛΙΝΑΤΑΣ- ΜΙΚΤΗΣ ΧΟΡΩΔΙΑΣ’’, τη Μικτή και την Παιδική χορωδία ‘’ΑΡΜΟΝΙΑ’’ Πρέβεζας, με τη Γυναικεία χορωδία του ΑΧΑΙΚΟΥ ΩΔΕΙΟΥ Πάτρας, και βέβαια με τη Μικτή και τη Χορωδία Δωματίου [Μικτή και Γυναικεία] της ‘’ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΗΣ’’.
Οι μεγαλύτερες επιτυχίες του ήσαν, οι βραβεύσεις της Χορωδίας Δωματίου της ‘’ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΗΣ’’ στο διεθνή διαγωνισμό χορωδιών δωματίου, στην Τακαρατσούκα της Ιαπωνίας, το 1993, με δύο χάλκινα μετάλλια και στο 5ο διεθνές χορωδιακό Φεστιβάλ Αθηνών το Νοέμβριο του 1994, που βραβεύτηκε με το GRAND PRIX των Ελληνικών χορωδιών, ανακηρυχθείσα σε Καλύτερη Ελληνική χορωδία.
Επίσης στη 1η ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΧΟΡΩΔΙΩΝ στο LINZ της Αυστρίας, τον Ιούλιο του 2000, όπου η Μικτή χορωδία της ‘’ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΗΣ’’ βραβεύτηκε με δύο χάλκινα μετάλλια, στις κατηγορίες κλασσικών και φολκλόρ έργων, αλλά και στο Διεθνές Χορωδιακό Φεστιβάλ Ναυπάκτου, τον Νοέμβριο του 2003, που η Μικτή Χορωδία επίσης, βραβεύτηκε με Α΄ Βραβείο και Χρυσό μετάλλιο [από κοινού με τη χορωδία Φίλων Μοντέρνας Μουσικής Αθηνών].
Το Δεκέμβριο του 1996, βραβεύτηκε με την ανωτάτη τιμητική διάκριση της ΕΝΩΣΗΣ ΧΟΡΩΔΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ, για την προσφορά του στην Ελληνική χορωδιακή μουσική, όπως επίσης από τη Χορωδία Τρίπολης το 2010, από τη Χορωδία ‘’ΚΟΡΑΗΣ’’ Θεσσαλονίκης, το 2014, το 2016 ανακηρύχθηκε ως ένα εκ των ‘’προσώπων της χρονιάς 2015’’, από την πατρινή εφημερίδα ‘’Πελοπόννησος’’, ενώ έχει τιμηθεί και από πολλούς άλλους συλλόγους και φορείς της Πάτρας και άλλων πόλεων.
Έλαβε μέρος στα Παγκόσμια Συνέδρια Χορωδιακής Μουσικής, που πραγματοποιήθηκαν το 1999 στο Rότερνταμ Ολλανδίας, το 2002 στη Μινεάπολη- Μινεσότα των Η Π Α, το 2005 στο KYOTO της Ιαπωνίας και το 2008 στην Κοπεγχάγη της Δανίας, σε πολλές Γενικές Συνελεύσεις της ‘’ΕUROPEAN CHORAL ASSOCIATION- EUROPA CANTAT’’ [Ουγγαρία, Σουηδία, Ολλανδία], σε Μεσογειακή Συνάντηση Χορωδιών στη Βαρκελώνη της Ισπανίας, ενώ υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Διευθυντών Χορωδιών και μέλος του 1ου Διοικητικού της Συμβουλίου.
Δίδαξε ανώτερα θεωρητικά της μουσικής επί 40 χρόνια στο ΕΛΛΗΝΙΚΟ και ΑΧΑΪΚΟ ΩΔΕΙΟ της Πάτρας, ενώ υπήρξε στέλεχος της ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ επί 33 χρόνια. Στόχος του, η ανύψωση του Πολιτιστικού επιπέδου της πόλης, με τη προσφορά της χορωδιακής μουσικής στο ευρύτερο κοινό και τη δημιουργία χορωδιακών συγκροτημάτων επιπέδου, για την προβολή και παρουσίαση έργων μουσικής τέχνης, στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

(615)