Ο Σκότ ντέ Μαρτινβίλ, εργάτης τυπογραφείου, στερέωσε την βελόνα εγγραφής πάνω σε μια μεμβράνη (1857) και μπόρεσε κατ’ αυτό τον τρόπο να εγγράψει πάνω σε έναν στρεφόμενο κύλινδρο ομιλία, τραγούδια και μουσική. Χάρη στην συσκευή αυτή, στην οποία έδωσε το όνομα «φωνοαυτογράφος», πέτυχε την αρχή της μηχανικής εγγραφής του ήχου.
Ο Κρός, ποιητής και επιστήμων, διατύπωσε το 1877 την ακόλουθη ιδέα: «Εάν αφήσωμε να διέλθη και πάλιν η βελόνη διά των αυλάκων, τάς οποίας εχάραξεν επί του στρεφομένου κυλίνδρου, θα αποδώση παλλομένη την ομιλίαν, τα τραγούδια και την μουσικήν», με άλλα λόγια η συσκευή του Σκότ είναι αντιστρεπτή, όπως μας πληροφορεί η εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Larousse (εκδ. 1964). Με αυτό τον τρόπο ο Κρός ανακάλυψε την αρχή του γραμμοφώνου. Η συσκευή, την οποία παρουσίασε στην Γαλλική Ακαδημία ο Κρός, ονομαζόταν «παλαιόφωνο». Η λέξη «φωνογράφος», η οποία καθιερώθηκε για τις μετέπειτα συσκευές με κύλινδρο, φαίνεται ότι οφείλεται στον αββά Λενουάρ.
Στον Τόμας Έντισον οφείλουμε την κατασκευή του πρώτου φωνογράφου το 1878. Η συσκευή του Έντισον διέθετε δέκτη των ήχων, εγγραφέα και αναπαραγωγό. Ο δέκτης των ηχητικών κυμάτων είναι ένα είδος ακουστικού «κέρατος» αντεστραμμένου, του οποίου το μικρότερο άνοιγμα κλείνεται με ένα άλλο μεταλλικό διάφραγμα, το οποίο πάλλεται καθώς μιλάμε μπροστά από την συσκευή. Όλες οι κινήσεις του διαφράγματος μεταδίδονται σε βελόνα από ελεφαντοστό, στερεωμένη στο κέντρο του διαφράγματος.
Το σύστημα εγγραφής αποτελείται από έναν κύλινδρο, ο οποίος είναι καλυμμένος με μία στρώση κεριού. Μπροστά από τον κύλινδρο, υπάρχει φορέας, όπου βρίσκονται το στόμιο του «κέρατος», η μεμβράνη και η βελόνα. Ο φορέας αυτός μετατοπίζεται με ομαλή κίνηση κατά μήκος του κυλίνδρου και κατά τρόπο ώστε η ελεφαντοστέϊνη βελόνα να εδραιώνεται σταθερά πάνω στο κέρινο στρώμα. Η μετακίνηση αυτή πραγματοποιείται με την βοήθεια ωρολογιακού μηχανισμού. Ο αναπαραγωγός των ήχων αποτελείται από κωνοειδή χοάνη, της οποίας η μικρότερη πλευρά είναι κλειστή με ένα φύλλο χαρτιού καλά τεντωμένου ή με ένα λεπτό δονούμενο έλασμα. Στο κέντρο του διαφράγματος που διαμορφώνεται κατ’ αυτόν τον τρόπο στερεώνεται βελόνα, της οποίας η ακίδα «παρακολουθεί» τις αυλακώσεις, τις οποίες σχημάτισε το σύστημα εγγραφής και μεταδίδει (στο φύλλο χαρτιού ή το έλασμα που καλύπτει την βάση της κωνικής χοάνης) δονήσεις ακριβώς όμοιες με εκείνες τις οποίες δέχθηκε και μετέδωσε η πρώτη βελόνα. Με αυτό τον τρόπο η συσκευή αναπαράγει επακριβώς τους εγγραφέντες ήχους.
Στην αρχική αυτή συσκευή του Έντισον άρχισαν με την πάροδο του χρόνου να σημειώνονται σημαντικές βελτιώσεις. Ο μηχανισμός περιστροφής καθίσταται από χειροκίνητος ωρολογιακός. Επίσης αναπαράγονται με την γαλβανοπλαστική μέθοδο πολλά αντίτυπα μιάς αρχικής εγγραφής πάνω σε κερί.
Τελικά ο Γερμανοαμερικανός Αιμίλιος Μπερλίνερ επιτυγχάνει το 1888 την αντικατάσταση του κυλίνδρου από δίσκο. Η συσκευή αυτή ονομάστηκε «γραμμόφωνο». Παρά τις πολυάριθμες τελειοποιήσεις επί όλων των οργάνων του γραμμοφώνου, αυτό δεν μπόρεσε τελικά να ικανοποιήσει απολύτως τους φίλους της μουσικής, γιατί παρουσίαζε ελαττώματα σύμφυτα με τις αρχές της μηχανικής παραγωγής ήχου.
Στα τέλη του 19ου αιώνα έχουμε και το πρώτο εργοστάσιο παραγωγής δίσκων στο Κάμντεν των ΗΠΑ, ενώ στις αρχές του 20ού αιώνα ανοίγει το Columbia στις ΗΠΑ, το Pathe στην Γαλλία, το His masters voice στην Αγγλία και το La Voce de Pardone στην Ιταλία. Στην πρώην Σοβιετική Ένωση το πρώτο εργοστάσιο δίσκων γραμμοφώνου λειτούργησε στην Ρίγα το 1901 και ανήκε στην αγγλική εταιρεία Gramophone.
Στις αρχές του 20ού αιώνα το τιράζ των δίσκων ξεπερνούσε τα 4 εκατ. Οι δίσκοι στην αρχή ήταν μονόπλευροι, ενώ μετά το 1903 άρχισαν να παράγονται (πρώτα στις ΗΠΑ και ύστερα στην Μ. Βρετανία) δίσκοι ηχογραφημένοι και από τις δύο πλευρές. Η ταχύτητα περιστροφής ήταν 90-100 στροφές το λεπτό ή 76-80 στροφές το λεπτό. Οι 78 στροφές καθιερώθηκαν το 1925. Σήμερα τα γραμμόφωνα και οι δίσκοι 78 στροφών αποτελούν συλλεκτικά κομμάτια.
«Το γραμμόφωνον τελικώς αντικατεστάθη από το πίκ-άπ και το ηλεκτρόφωνον, εις τα οποία η αναπαραγωγή των ήχων πραγματοποιείται δι’ ηλεκτρομηχανικών μεθόδων», όπως μας πληροφορεί και πάλι η εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Larousse.
Πηγή: www.musicpaper.gr
(16)