Σε κάποιο χωριό της νότιας Ελλάδας… ομογενής δώρισε μια καμπάνα σε αντικατάσταση της Ρωσικής, που, υπήρχε και που, και κατά τον παπά και κατά τον ομογενή, δεν χτυπούσε καλά… Περιττό, να πούμε, ότι ήταν μεγάλο λάθος, αφού, η καμπάνα ήτανε των αρχών του 20ου αι. και σήμαινε γλυκόλαλα, πολύ σωστά απ’ άποψη τονικότητας βγάζοντας ένα ζεστό ήχο, που, άρεσε και τον είχανε συνηθίσει οι χωριανοί-ενορίτες… Όσο για τη νέα, πρόκειται, «για κατσαρόλι και τέντζερη» όπως μου την περιέγραψε ο φιλόμουσος χωρικός «… λες και χτυπάς παλιοσίδερα το ‘να με τ’ άλλο»!
Κι εδώ είναι το θέμα το οποίο μοιάζει με τη 10ετία του ’60, που, «αγιογδύτες» Αθηναίοι, είχανε ξεχυθεί στην επαρχία κι έπαιρναν τις γνήσιες αγιογραφίες του 19ου αι. και τις αντικαταστούσανε με «χάρτινες» κοροϊδεύοντας τους απλοϊκούς Έλληνες ή έπαιρναν την ορειχάλκινη χύτρα δίνοντας μια πλαστική λεκάνη! Στην προκειμένη περίπτωση, ούτε ο παπάς ούτε ο ομογενής ήταν ειδικοί στις καμπάνες και αντί για…
Το πρόσφατο ταξίδι μας στα Επτάνησα, μας έφερε προσκυνητές στον Αγιο-Σπυρίδωνα, της Κέρκυρας, στον οποίο ηχούνε -όχι νέες…- οι παλιές Ρωσικές καμπάνες, κι όχι πληκτρολογώντας τες αλλά ηχούνε από ανθρώπινα χέρια…! Συνηθισμένο όργανο, η καμπάνα, που, παλιότερα, χρησιμοποιότανε και για την αγγελία μάζωξης των χωρικών… ή ως σχολικό κουδούνι αλλά και για να σώσει από επικείμενους βομβαρδισμούς, σεισμούς… και, βέβαια, ως «προσκλητήριο» από την εκκλησία για τη λειτουργία αλλά και για χαρμόσυνα ή λυπητερά άλλα κοινωνικά γεγονότα των ενοριτών…
Σε κάποιες πόλεις στην Ελλάδα υπήρχανε εργαστήρια που κατασκευάζανε καμπάνες, τόσο κατά τον 19ο αι. όσο και κατά τον 20ο -μέχρι το 1960 περίπου… Το παρατσούκλι «Καμπανάς» του φίλου μου Β.Φ., προέρχεται από τον πατέρα του, που ήτανε καμπανάς! Σήμερα, οι καμπάνες κατασκευάζονται -όπως, περίπου, όλα…- κατά βιοτεχνικό τρόπο…! Όμως, οι χειροποίητες και οι εξερχόμενες από παραδοσιακά εργαστήρια δεν συγκρίνονται, ως προς τον ήχο και, γενικά, την τελειότητα… Τέτοια παραδοσιακά εργαστήρια, μετρούμενα στα δάχτυλα της μιας παλάμης, υπάρχουνε, σήμερα, στην Ήπειρο (Ιωάννινα)…
Εννοείται, όπως σε όλα τα πράγματα, ανάλογα με τα λεφτά, που, δίνεις, ψωνίζεις και… καμπάνα…· μια καμπάνα, που, για να ετοιμαστεί θέλει κάπου μια εβδομάδα ίσως και παραπάνω… Ο τεχνίτης πρέπει να είναι άριστος για να την πετύχει…· να φτιάξει το ξύλινο καλούπι, με κενό ενδιάμεσα για να πέσει το ρευστό περιεχόμενο… το οποίο ψήνεται σε φωτιά γύρο στα τρία 24ωρα ώστε ν’ απαλλαγεί από κάθε υγρασία! Το λιωμένο μέταλλο, που, θα εισρεύσει στο καλούπι είναι κράμα από καθαρό χαλκό και κασσίτερο… Λιώνει στους 1250ο ενώ, αν προστεθεί, σ’ αναλογία, ασήμι ή χρυσός, ε, τότε…! Στο καλούπι, μετά, μένει περί τα δύο 24ωρα… κι όταν απογυμνώνεται, σηκώνεται, από το έδαφος, και δοκιμάζεται… κι εκεί καθαρίζεται από γρέζια και τελειοποιείται ο ήχος με την προσθαφαίρεση μέταλλου.
Απ’ ό,τι λέγεται, η πιο μεγάλη καμπάνα στον κόσμο (είναι ανενεργή…) βρίσκεται στη Μόσχα και ζυγίζει 200 τόνους ενώ, εργαστήκανε, για να την κατασκευάσουνε, 150 εργαστήρια!
Λοιπόν, ας προσέχουμε…· δεν έπεται ότι, επειδή μας χαρίζουν κάτι… εμείς, χωρίς να έχουμε τις απαραίτητες γνώσεις, πρέπει να προβαίνουμε στην αποδοχή της δωρεάς, και να ξεκρεμάμε το «τέλειο» και να κρεμάμε τον «ντενεκέ»!
Αγήνωρ
(33)